Αλόννησος - Θα σας κερδίσει για πάντα!

Κείμενο - Φωτογραφίες: Ιωάννα Παραβάλου

Κανένα νησί δεν μεταγγίζει τόση γαλήνη και ηρεμία στις αισθήσεις όσο η Αλόννησος. Οι μυρωδιές του ρετσινιού, της ρίγανης και του θυμαριού μπερδεύονται γλυκά σε τούτο το νησί που αρμενίζει στο Αιγαίο από χρόνια μακρινά… Απλόχερα η φύση τη στόλισε με χρυσαφένιες αμμουδιές, σμαραγδένια νερά, απάνεμους κόλπους, μα και πυκνά δάση με πεύκα και λιόδεντρα, που γέρνουν να λουστούν στα κύματα. Μαζί με τη Σκιάθο και τη Σκόπελο, τα δύο κοντινά της νησιά, ανήκει στις Βόρειες Σποράδες και έχει το δικό της τρόπο να πλανεύει τον ταξιδευτή που αναζητά αυτό ακριβώς το «σμίξιμο» του βουνού και της θάλασσας.

Για να νιώσεις την «ψυχή» αυτού του νησιού, να αγγίξεις την ιδιαίτερη γοητεία του, θα πρέπει να έχεις γερά πόδια για να το περπατήσεις, μα κι ανοιχτή καρδιά για να το νιώσεις...

• Να βγεις σεργιάνι στα ανηφορικά καλντερίμια της Παλιάς Αλοννήσου (ή Παλιό Χωριό), που στέκει ψηλά πάνω στον λόφο, αγναντεύοντας από θέση υπεροχής το απέραντο γαλάζιο και απολαμβάνοντας το πιο μαγευτικό ηλιοβασίλεμα...
• Να περπατήσεις στα παλιά μονοπάτια, που ξεκινούν από ψηλά (από το Παλιό Χωριό) και καταλήγουν σε κάποιο ακρογιάλι με νερά κρυσταλλένια, για να ρίξεις μια βουτιά όπως είσαι...
• Να πάρεις το καραβάκι για να επισκεφθείς σε μια ημερήσια εκδρομή το Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου - Βορείων Σποράδων, όπου βρίσκουν καταφύγιο οι μεσογειακές φώκιες Monachus – Monachus…
• Να δοκιμάσεις τη στριφτή παραδοσιακή τυρόπιτα και το μπουρέκι, αλλά και να απολαύσεις μια σπέσιαλ αστακομακαρονάδα που θα τη θυμάσαι για μια ζωή…

Χαρακτηριστικά σπίτια με ξύλινα μπαλκόνια, βαμμένα σε έντονα χρώματα.

Ας γνωριστούμε καλύτερα…

Το καράβι από τον Άγιο Κωνσταντίνο ή από το Βόλο φθάνει απόγευμα στο νησί. Το πρώτο μας «ραντεβού», λοιπόν, το κλείνουμε στο λιμάνι της, το Πατητήρι, που είναι και η σημερινή πρωτεύουσα της Αλοννήσου. Ζωντανό και πολύβουο, το λιμάνι της κρατά τα σκήπτρα και της βραδινής διασκέδασης του νησιού, καθώς εδώ βρίσκονται, εκτός από τα εμπορικά μαγαζιά, και οι πιο πολλές ταβέρνες, καφετέριες και μπαράκια. Οφείλει το όνομά του στα πατητήρια που υπήρχαν εδώ την εποχή που το νησί παρήγαγε το ονομαστό κόκκινο κρασί του. Αν έρθουμε το πρωί για ψώνια, αξίζει να επισκεφθούμε το Λαογραφικό Μουσείο και το Κέντρο Ενημέρωσης για τη μεσογειακή φώκια. Από τον Συνεταιρισμό των Γυναικών του νησιού θα αγοράσουμε γλυκά του κουταλιού, αρωματικά βότανα και άλλες ντόπιες νοστιμιές.

Τζώρτζη Γιαλός, το γραφικό λιμανάκι της Αλοννήσου.

Προς τα βόρεια του λιμανιού συναντάμε τους οικισμούς Ρουσούμ Γιαλό και Βότση, όπου μπορούμε να κολυμπήσουμε ή να τσιμπήσουμε ολόφρεσκα ψάρια και θαλασσινά, στα ταβερνάκια δίπλα στη θάλασσα.
Το μεγαλύτερο μέρος του νησιού είναι καλυμμένο από πυκνό πευκοδάσος και ελιές. Όπως διαβάζουμε, το αρχαίο της όνομα ήταν Ίκος. Αλόννησος λεγόταν το κοντινό νησάκι της Κυρα-Παναγιάς, ενώ στα βυζαντινά χρόνια ονομαζόταν Λιοδρόμια.

Στα ανηφορικά δρομάκια της Παλιάς Αλοννήσου.

Από το λιμάνι θα ανηφορίσουμε γύρω στα τρία χιλιόμετρα, για να φθάσουμε ως την ξεχωριστή Χώρα της Αλοννήσου, που είναι χτισμένη ψηλά και απολαμβάνει υπέροχη θέα. Την αποκαλούν Παλιά Αλόννησο, Παλιό Χωριό ή Λιοδρόμια. Για χρόνια παρέμενε έρημη και σιωπηλή, έπειτα από το μεγάλο σεισμό του 1965, με μοναδική συντροφιά της το δυνατό βοριά που «έκοβε βόλτες» στα πέτρινα καλντερίμια της με τα ερειπωμένα σπίτια και τις θύμησες απ’ τα παλιά… Πρωτεύουσα του νησιού έγινε τότε το Πατητήρι, το λιμάνι της (το 1978). Τα τελευταία χρόνια, τα σπίτια της άρχισαν να αναπαλαιώνονται, από ξένους αρχικά, και τα φρεσκοασβεστωμένα καλντερίμια της γεμίζουν πια από τους ταξιδευτές που αναζητούν την αυθεντική ομορφιά του τόπου. Στα γραφικά καφενεδάκια μπορεί κανείς να πιει το καφεδάκι του, απολαμβάνοντας την υπέροχη θέα. Τον Δεκαπενταύγουστο γίνεται μεγάλο πανηγύρι με ζωντανή μουσική, χορό, φαγητό και άφθονο κρασί (αν βρεθείτε στο νησί αυτή την ημέρα, μην το χάσετε).

Βόλτα με τα πόδια στην Παλιά Αλόννησο…

Τα αυτοκίνητα δεν έχουν θέση σ’ έναν παραδοσιακό οικισμό. Γι’ αυτό τα αφήνουμε στη μεγάλη πλατεία με τα πεύκα (στην είσοδο του χωριού) και με τα πόδια πλέον βγαίνουμε σεργιάνι στη γοητεία της... Ανηφορικά, λιθόστρωτα καλντερίμια, ερείπια μεσαιωνικών οχυρώσεων, μα και σπίτια πανέμορφα, με ξύλινα μπαλκόνια βαμμένα σ’ όλες τις αποχρώσεις της θάλασσας, με σκεπές από σχιστόλιθο ή κεραμίδι, συνθέτουν ένα απίστευτο σκηνικό. Στις γραφικές ταβέρνες που απλώνουν τα τραπεζάκια έξω, πάνω στον κεντρικό δρόμο, μπορεί κανείς να ξεκουραστεί, απολαμβάνοντας καλό φαγητό και ντόπιους μεζέδες.

Περπατώντας στα στενά φρεσκοασβεστωμένα δρομάκια της Παλιάς Αλοννήσου, ανακαλύπτεις γωνιές σαν αυτήν.

Μαγαζιά με τουριστικά είδη και γωνιές γεμάτες καλαισθησία και τέχνη συναντάμε στα σοκάκια της. Από κάποια ανοίγματα, ανάμεσα στα στενά, η θέα είναι φανταστική! Όταν έχει διαύγεια, μπορεί κανείς να ξεχωρίσει από εδώ ψηλά τις ακτές της Εύβοιας και του Πηλίου ως τα ξερονήσια των Σποράδων και τον Άθω. Χωρίς αμφιβολία, η πιο δυνατή ώρα της Χώρας είναι αυτή του δειλινού. Αν έρθουμε, λοιπόν, βόλτα το απόγευμα, θα απολαύσουμε κι ένα εκπληκτικό ηλιοβασίλεμα! Από εδώ ξεκινούν και πολλά πεζοπορικά μονοπάτια που οδηγούν σε όμορφα ακρογιάλια. Μπορούμε, επίσης, να επισκεφθούμε το βυζαντινό εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων μέσα από μια αξέχαστη διαδρομή με τα πόδια (ή με το αυτοκίνητο εάν δεν αντέχουμε), για να απολαύσουμε ένα από τα πιο μαγευτικά ηλιοβασιλέματα της ζωής μας!

Τα ταβερνάκια απλώνουν τα τραπεζάκια έξω… στα καλντερίμια της Παλιάς Αλοννήσου.

Ανακαλύπτοντας τα μυστικά της…

Η Αλόννησος είναι φημισμένη για τα θαυματουργά της βότανα που την έκαναν γνωστή σ’ όλο τον κόσμο και συνέβαλαν στην ανάπτυξη της λαϊκής ιατρικής. Συνεχίζοντας την παράδοση σήμερα φιλοξενείται εδώ η Διεθνής Ακαδημία Κλασικής Ομοιοπαθητικής. Το νησί ήταν ακόμη γνωστό από την αρχαιότητα και για τα καλά κρασιά του.

Ψαθούρα: Εξωτικά χρώματα στα νερά της και κατάλευκη αμμουδιά.

Παραλίες:

Για να προσεγγίσουμε τις τόσες πανέμορφες παραλίες του θα διαλέξουμε ανάμεσα σε τρεις τρόπους: με το αυτοκίνητο, με βαρκούλα ή με τα πόδια.
Από τη Χώρα και από το Πατητήρι (το λιμάνι) ξεκινούν πολλά πεζοπορικά μονοπάτια που οδηγούν, έπειτα από μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα διαδρομή γεμάτη εικόνες και αρώματα, σε κάποια ήσυχη ακρογιαλιά με γαλαζοπράσινα, διάφανα νερά. Άλλες με βότσαλο κι άλλες με ψιλή, κατάλευκη άμμο και ρηχά νερά, οι παραλίες της Αλοννήσου είναι η μία καλύτερη από την άλλη.
Χρυσή Μηλιά, Άγιος Δημήτριος, Μεγάλος και Μικρός Μουρτιάς, Κοκκινόκαστρο, Λεφτός Γιαλός, Μαρπούντα, Μεγάλη Άμμος, Γιάλια, Αγάλου Λάκκα είναι μερικές από αυτές… Σε υπέροχη θάλασσα θα κολυμπήσουμε επίσης στο νησί Ψαθούρα και στην Περιστέρα (στον όρμο κάτω από το Μοναστήρι της Κυρα-Παναγιάς).

Το καΐκι άραξε στο λιμανάκι της Κυρα-Παναγιάς κι εμείς ανεβαίνουμε με τα πόδια για να δούμε το μοναστήρι.

Φαγητό:

Για αστακομακαρονάδα, κακαβιά και αλοννησιώτικη τυρόπιτα θα έρθουμε σ’ ένα από τα πιο γραφικά λιμάνια του νησιού, τη Στενή Βάλα, απάγκιο και ορμητήριο μαζί για τα σκάφη αλλά και τα ψαροκάικα που τροφοδοτούν καθημερινά τα παραλιακά ταβερνάκια με ολόφρεσκα ψάρια και θαλασσινά.

Καθώς θα κατηφορίζουμε, η θέα προς τον απάνεμο όρμο και το θαλάσσιο πέρασμα μεταξύ Αλοννήσου και του νησιού Περιστέρα μάς μαγεύει. Συνεχίζοντας βορειότερα από τον αυτοκινητόδρομο, θα φθάσουμε στην παραλία του Αγίου Δημητρίου με τα κρυστάλλινα νερά. Αξίζει, βέβαια, να διασχίσουμε οδικώς όλη τη διαδρομή που φθάνει ως το Γέρακα, το βορειότερο σημείο του νησιού, το οποίο απέχει 20 χλμ. περίπου από το Πατητήρι.

Διαδρομές με τα πόδια…

Αν ανήκουμε στους «εραστές» της πεζοπορίας, στην Αλόννησο θα ανακαλύψουμε το δικό μας παράδεισο. Το νησί αυτό σε προ(σ)καλεί να το περπατήσεις και να γνωρίσεις την άγνωστη ομορφιά του. Οι πιο πολλές από τις διαδρομές ξεκινούν από την Παλιά Αλόννησο (Χώρα ή Παλιό Χωριό) ή από το Πατητήρι (το λιμάνι) και φθάνουν σε κάποια παραλία (σε 15 έως 45 λεπτά), όπου μπορούμε να κάνουμε και το μπάνιο μας. Κινούμενοι πάνω σε παλιά μονοπάτια και πέτρινα καλντερίμια, μέσα από δάση σκιερά ή περιοχές με θαμνώδη βλάστηση, με θέα προς τη θάλασσα ή στο νησί, οι διαδρομές αυτές θα μας μείνουν αλησμόνητες.

Επειδή ο ήλιος είναι δυνατός αυτή την εποχή, είναι προτιμότερο να κάνουμε τις διαδρομές μας νωρίς το πρωί ή το απόγευμα. Φυσικά, δεν ξεχνάμε τα απαραίτητα (καπέλο, νερό, αθλητικά παπούτσια, γυαλιά, μακρύ παντελόνι για να μη γρατσουνιστούμε από τα αγκάθια…). 

1. Μία από τις πιο όμορφες διαδρομές είναι αυτή που ξεκινάει από την πευκόφυτη πλατεία του χωριού και κινούμενη κατηφορικά θα μας φέρει σε μισή ώρα περίπου στην παραλία Μεγάλος Μουρτιάς. Πρώτα διασχίζουμε το χωριό και μετά κατηφορίζουμε σε φιδογυριστούς δρόμους, για να καταλήξουμε στην όμορφη παραλία με τα γαλαζοπράσινα νερά, ρηχά για αρκετά μέτρα και αμμώδη βυθό. Στις άκρες της κλείνεται από απότομα βράχια. Στο πίσω μέρος της παραλίας υπάρχει ένας ελαιώνας, όπου θα ξεκουραστούμε στη σκιά του. Υπάρχουν, βέβαια, και ταβερνάκια για όσους πεινάσουν… Αν δεν έχουμε κουράγιο για την επιστροφή με τα πόδια, μπορούμε να πάρουμε ένα από τα βαρκάκια που πηγαινοέρχονται για να φθάσουμε στο λιμάνι (το Πατητήρι) και από εκεί με το τοπικό λεωφορείο ή με ταξί θα ανεβούμε ως τη Χώρα.

2. Άλλη μία ιδέα για πεζοπορία είναι από το Πατητήρι ως την Παλιά Αλόννησο σε μιάμιση ώρα περίπου από παλιό μονοπάτι, από τη Χώρα ως την παραλία του Μικρού Μουρτιά σε μία ώρα με την επιστροφή, στην παραλία Βύθισμα σε μία ώρα και είκοσι λεπτά με την επιστροφή, στην παραλία Βρυσίτσα και στα Γιάλια σε μία ώρα περίπου με επιστροφή.

Παραλία Γιάλια, με υπέροχα χρώματα…

3. Μια μικρή μα πολύ όμορφη διαδρομή (30 λεπτών περίπου) θα μας φέρει από την Παλιά Αλόννησο στο εκκλησάκι του Αϊ-Γιάννη μέσα σε πυκνά δέντρα και από εκεί στον Άγιο Ταξιάρχη. Ένα μέρος αυτής της διαδρομής ακολουθεί την κορυφογραμμή του λόφου και έχει μαγευτική θέα προς τη θάλασσα.

4. Για να απολαύσουμε ένα αξέχαστο δειλινό, θα περπατήσουμε γύρω στα 45 λεπτά από τη Χώρα, για να φθάσουμε στην πέρα πλευρά του βουνού Καλόβουλου, σε ένα σημείο με καταπληκτική θέα στα δυτικά και το πιο δυνατό ηλιοβασίλεμα του νησιού.

Συμβουλή: Για μεγαλύτερη ασφάλεια, καλύτερα να απευθυνθείτε στο Δήμο για να σας καθοδηγήσει πού θα βρείτε οδηγούς των μονοπατιών αυτών, που υπάρχουν στο νησί. Αναζητήστε, επίσης, στα βιβλιοπωλεία του νησιού το πολύ κατατοπιστικό βιβλίο για τα μονοπάτια και τις παραλίες «Η Αλόννησος με τα πόδια» των Bente Keller και Ηλία Τσουκανά. Θα σας φανεί πολύ χρήσιμο.

Θαλασσινές σπηλιές ανακαλύπτουμε στο ημερήσιο ταξίδι μας στο Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου.

Με καΐκι στο Θαλάσσιο Πάρκο

Δεν θα φύγουμε, βέβαια, από την Αλόννησο χωρίς να επισκεφθούμε το Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου – Βορείων Σποράδων. Ανάμεσα στα νησάκια που βρίσκονται στα ΒΑ της Αλοννήσου ξεχωρίζουν η Περιστέρα, η Κυρα-Παναγιά, η Σκάντζουρα, το Πιπέρι, η Ψαθούρα και οι Δυο Αδελφοί. Όλος ο θαλάσσιος χώρος των Β. Σποράδων έχει ανακηρυχθεί «Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο» από το 1986, καθώς αποτελεί εξαιρετικό βιότοπο με πλούσια χλωρίδα και πανίδα, στον οποίο ζουν σπάνια είδη ζώων, πολλά από αυτά απειλούμενα από αφανισμό, όπως η μεσογειακή φώκια, ο μαυροπετρίτης, ο αιγαιογλάρος, ο αίγαγρος της Γυάρου κ.ά.

 Στο Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου - Βορείων Σποράδων βρίσκει καταφύγιο η Μεσογειακή Φώκια.

Στη διαδρομή μας με το καΐκι θα μας συντροφεύουν χαρούμενα δελφίνια κι, αν είμαστε τυχεροί, μπορεί να δούμε καμιά μεσογειακή φώκια. Τα καραβάκια σταματούν στο νησάκι της Κυρα-Παναγιάς, όπου με τα πόδια θα ανεβούμε ως το Μοναστήρι της Κυρα-Παναγιάς, που βρίσκεται στην κορυφή του (γι’ αυτό μην ξεχνάτε τα αθλητικά σας παπούτσια, καπέλο και νερό. Το μονοπάτι είναι ανηφορικό και το τοπίο γυμνό από βλάστηση, οπότε ο ήλιος χτυπάει αλύπητα. Ωστόσο, η γαλήνη που θα νιώσουμε στη σκιερή αυλή του μοναστηριού με το εκκλησάκι στο κέντρο της, θα μας αποζημιώσει για την όποια κούραση).

Το εκκλησάκι της Κυρά-Παναγιάς.

Για μπάνιο θα πάμε στην Ψαθούρα με τα απίστευτα νερά. Το απόγευμα, στην επιστροφή, θα δούμε τις μπλε θαλασσινές σπηλιές και θα ξεκουραστούμε με καλό φαγητό σε κάποιο παραλιακό ταβερνάκι.

Τι θα φάτε:
Αστακομακαρονάδα, ψητά ψάρια και κακαβιά. Στριφτή τυρόπιτα, μπουρέκι (κρεατόπιτα), γαλατόπιτα, ξινοτύρι, κατσίκι κοκκινιστό ή λεμονάτο, κλέφτικο κατσίκι, γαλοτύρι, φουσκάκια (λουκουμάδες) και χαμαλιά, όπως λέγονται τα αλοννησιώτικα αμυγδαλωτά (τα καλύτερα θα τα αγοράσετε από το γυναικείο Αγροτικό Συνεταιρισμό Ίκος).

Πώς θα συνεχίσουμε τη βραδινή μας διασκέδαση; Θα κατεβούμε στο Πατητήρι ή θα ανεβούμε στο Παλιό Χωριό για ένα ποτό σε κάποιο ατμοσφαιρικό μπαράκι με καλή μουσική και θέα το φεγγάρι να λαμπυρίζει μέσα στη θάλασσα… Σκέφτεστε τίποτα καλύτερο;