Ένας αληθινός παράδεισος για τους περιπατητές και όχι μόνο...
Η Άνδρος βρίσκεται πολύ κοντά στην Αθήνα, μόλις μία ώρα με ταχύπλοο από τη Ραφήνα. Αν και Κυκλαδονήσι, διαφέρει από τα υπόλοιπα, γιατί έχει άφθονα νερά και πολύ πράσινο. Η πρώτη γνωριμία μου με το νησί έγινε πριν από λίγα χρόνια, όταν έκανα τις διακοπές μου στο Κόρθι, έναν πανέμορφο όρμο, που βρίσκεται στη νότιο-ανατολική πλευρά. Οι παραλίες φανταστικές, τα χωριά μοναδικά.
Φωτογραφίες: Σεβαστή Δρακούλη
Μια καταπράσινη όαση (διαδρομή πρώτη)
Περπατώντας στα Διπόταμα (διαδρομή δεύτερη)
Ανθρώπινα έργα
Συνεχίζοντας προς το Κόρθι (συνέχεια της δεύτερης διαδρομής)
Γενικές πληροφορίες για την Άνδρο
Μονοπάτια της Άνδρου από το www.androsroutes.gr
Την επόμενη χρονιά ξαναπήγα, δύο φορές. Έτσι, γνώρισα ακόμα καλύτερα το νησί και – κυρίως – τα μονοπάτια του, καθώς στην Άνδρο υπάρχουν πολλά καλντερίμια, τα περισσότερα από τα οποία διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση. Μας δόθηκε μια μοναδική ευκαιρία να γνωρίσουμε την αληθινή Άνδρο, την Άνδρο που δεν περιορίζεται μόνο στα τουριστικά μέρη. Τα μονοπάτια είναι σηματοδοτημένα και τα περισσότερα αριθμημένα. Μια διαδρομή που μπορεί κανείς να κάνει περνάει από τα χωριά Μένητες, Λάμυρα και Μεσαθούρι και καταλήγει στη Χώρα, ενώ μια άλλη ξεκινά από το Συνέτι, διασχίζει τα περίφημα Διποτάματα και καταλήγει στο χωριό Κοχύλου ή - για όποιον αντέχει - στο Κόρθι. Ένα ελαφρύ σακίδιο με λίγα τρόφιμα και νερό, καπέλο και παπούτσια περιπάτου είναι όλα όσα χρειάζεστε για να ξεκινήσετε.
Διαδρομή πρώτη Μένητες-Νειμποριό: Το χωριό Μένητες βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του όρους Πετάλου, που ενδεχομένως πήρε το όνομά του από τις αρχαίες Μαινάδες, τις νύμφες του θεού Διονύσου. Η περιοχή είναι από τις πιο πράσινες και δροσερές του νησιού. Παντού δέντρα, περιβόλια, λιμνούλες και τρεχούμενα νερά. Μεγάλη εντύπωση προκαλούν οι αιωνόβιοι πλάτανοι, με τους χοντρούς και ροζιασμένους κορμούς τους. Αλλά και οι λιμνούλες με τα νούφαρα, οι πέτρινοι κρουνοί - άγνωστης ηλικίας – που κάποτε ονομάζονταν πηγές του Διονύσου και οι γούρνες, που παλιά χρησιμοποιούνταν για το πλύσιμο των ρούχων.
Στη δυτική πλευρά του χωριού θα συναντήσετε τις κρυστάλλινες πηγές της Κουμούλου. Εκεί βρίσκεται και το ιερό της Παναγίας της Κουμούλου, το οποίο κάποιοι υποστηρίζουν ότι έχει χτιστεί στη θέση του αρχαίου ναού του Διονύσου. Η γωνιά αυτή του χωριού ονομάζεται και Καρυδιές, από τα δέντρα που υπάρχουν τριγύρω. Το χωριό είναι γεμάτο νερά και πηγές. Πιο κάτω βρίσκεται η πηγή της Φουντάνας, που ρέει κατά εποχές, και η πηγή της Μολυβαριάς. Η περιοχή είναι γνωστή και για τα πολλά βυζαντινά εκκλησάκια της, όπως το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου της Βαθειάς, που χτίστηκε τον 12ο αιώνα, και της Παναγίας της Βέργης, γνωστό για τον καφασωτό γυναικωνίτη, από τους λίγους που σώζονται στην Ελλάδα.
Καλύτερη εποχή για να περπατήσετε στο μονοπάτι είναι η άνοιξη. Οι ευωδιές είναι το κάτι άλλο.
Περιβόλια με δέντρα και αγριολούλουδα, όπως ανεμώνες, καμπανούλες και ίριδες, κατακλύζουν το μέρος. Στην Άνδρο υπάρχουν πολλά ενδημικά φυτά (περίπου 80), τα οποία δεν υπάρχουν σε κανένα άλλο μέρος. Στον δρόμο προς τη Λαμύρα και το Μεσαθούρι θα συναντήσετε πολλές καλά συντηρημένες πέτρινες κατοικίες και αρχοντικά, τα λεγόμενα πυργόσπιτα, απόηχοι μιας άλλης εποχής. Το τοπίο εδώ, αλλά και σε ολόκληρο το νησί, στολίζουν οι ανδριώτικες πεζούλες, οι περίφημες αιμασιές. Μοιάζουν με αρχέγονα μνημεία, έτσι όπως ορθώνονται οι σχιστολιθικές πλάκες, σαν για να προστατεύσουν τον χώρο που περικλείουν. Μετά από δυο ώρες περίπου, το μονοπάτι καταλήγει στο Νειμποριό, δίπλα στη Χώρα. Είναι το κατάλληλο μέρος για να δοκιμάσετε νόστιμες ντόπιες σπεσιαλιτέ σε κάποια από τις πολλές ψαροταβέρνες.
Διαδρομή δεύτερη Συνέτι-Κόρθι: Η διαδρομή αυτή είναι εξίσου όμορφη και ενδιαφέρουσα. Η χαράδρα ονομάστηκε Διποτάματα, από το ποταμάκι που τη διασχίζει και το οποίο προέρχεται από την ένωση ενός μικρού ποταμού κι ενός χειμάρρου. Η διαδρομή διαρκεί 2 με 2,5 ώρες ή και παραπάνω, αν το βάδισμα είναι αργό. Εξάλλου, δεν υπάρχει λόγος να βιάζεστε, όταν μπροστά σας έχετε ένα τόσο μαγευτικό τοπίο. Το μονοπάτι ξεκινάει από το χωριό Συνέτι. Στην αρχή είναι λίγο ανηφορικό, μετά όμως γίνεται βατό. Κάποια στιγμή βγαίνει στην άσφαλτο για περίπου 600 μέτρα και μετά μπαίνει σε χωματόδρομο, που κατεβαίνει προς το ρέμα. Από εκεί και μέχρι το Κόρθι θα περπατάτε σε λιθόστρωτο καλντερίμι, το οποίο αποτελεί τμήμα του παλιού δρόμου που συνέδεε μέχρι το 1950 τη Χώρα με το Κόρθι. Η περιοχή σε γεμίζει ενέργεια, αλλά και ηρεμία. Ακριβώς επειδή οι άνθρωποι έπαψαν εδώ και δεκαετίες να χρησιμοποιούν τη διαδρομή αυτή, το πιο πιθανό είναι να μη συναντήσετε κανέναν στον δρόμο σας, εκτός ίσως από κάποιον περιπατητή. Το ποταμάκι που διασχίζει τη χαράδρα έχει λίγα νερά, δεν στερεύει, όμως, ποτέ. Υπάρχουν δέντρα και φυτά, όπως μυρτιές, πικροδάφνες, σχίνα, μουριές, λυγαριές, άγριοι θάμνοι και αγριοβελανιδιές, αλλά και κάποια ζώα, όπως ασβοί, λαγοί, νυφίτσες, φίδια, και πολλά πουλιά. Στο σημείο που ενώνεται το μονοπάτι με το ποτάμι υπάρχει ένα τοξωτό γεφύρι, απαραίτητη στάση για ξεκούραση και αναμνηστικές φωτογραφίες. Εκεί συναντάς ένα άλλο χαρακτηριστικό της περιοχής: τους νερόμυλους.
Στην Άνδρο, επειδή υπήρχαν άφθονα νερά, χρησιμοποιήθηκαν πολύ οι νερόμυλοι, περισσότερο και από τους ανεμόμυλους, και τα Διποτάματα ήταν το ιδανικότερο μέρος για να χτιστούν. Σήμερα σώζονται 22 νερόμυλοι, κάποιοι σε πολύ καλή κατάσταση. Οι μύλοι αυτοί άλεθαν μέχρι τη δεκαετία του ’20 το κριθάρι. Πολλοί από αυτούς περιλαμβάνουν κοντινά ή συνεχόμενα βοηθητικά κτίρια, όπως το δωμάτιο διανυκτέρευσης του μυλωνά, το μαντρί, τον στάβλο ή την αποθήκη. Είναι δείγματα προβιομηχανικής τεχνολογίας, που χαρακτηρίζονται από πρωτοτυπία και λειτουργικότητα, γι’ αυτό κι έχουν ανακηρυχθεί νεότερα προβιομηχανικά μνημεία. Ο νερόμυλος της Άνδρου είναι ο τύπος του οριζόντιου νερόμυλου, που χρησιμοποιήθηκε στην ανατολική Μεσόγειο, προσαρμοσμένος στην πραγματικότητα του νησιού. Μια πολύ γερή κατασκευή από πέτρα, που μπορούσε να αντέξει την πίεση του νερού. Τέτοιοι τύποι υπάρχουν σε όλο το νησί, κυρίως, όμως, στα φαράγγια των Διποταμάτων και των Φρουσαίων.
Ανηφορίζοντας, αφήνετε πίσω το φαράγγι των Διποταμάτων, που έχει χαρακτηριστεί προστατευόμενη περιοχή. Αριστερά, θα δείτε το Πάνω Κάστρο ή Κάστρο της Φανερωμένης. Πρόκειται για την επιβλητική καστροπολιτεία, που έχτισαν οι Βενετοί τον 11ο αιώνα, σε υψόμετρο 600 μέτρων, για να προστατεύσουν τους κατοίκους της περιοχής. Για να φτάσετε στο Κάστρο, μέσα στο οποίο είναι χτισμένη η εκκλησία της Φανερωμένης, θα πρέπει να περπατήσετε τον χωματόδρομο και να ανεβείτε 143 σκαλοπάτια. Η διαδρομή διαρκεί περίπου μισή ώρα, αλλά αξίζει τον κόπο και η θέα είναι μοναδική. Το κάστρο λέγεται και της Γριάς το Κάστρο, ονομασία που το συνδέει με έναν παλιό θρύλο, σύμφωνα με τον οποίο οι Τούρκοι, για να το εκπορθήσουν, έστειλαν μια γριά με την έγκυο κόρη της να ζητήσει βοήθεια. Όταν το βράδυ η γριά άνοιξε την πύλη, μπήκαν μέσα οι Τούρκοι και έσφαξαν τους κατοίκους. Όμως η γριά μετάνιωσε για την πράξη της και έπεσε από έναν ψηλό βράχο στη θάλασσα, δίνοντας άλλη μια περίεργη ονομασία στην παραλία, που βρίσκεται ακριβώς από κάτω: της γριάς το πήδημα! Επιστρέφοντας, συνεχίζετε στο Κοχύλου. Για να μη χάσετε το μονοπάτι, ακολουθήστε τη σήμανση που συνεχίζεται μέσα στο όμορφο χωριό, το οποίο βρίσκεται στους πρόποδες του οροπεδίου του Πάνω Κάστρου. Η εκκλησία του Αϊ-Γιώργη και ένα γραφικό καφενείο ξεχωρίζουν. Η θέα κι εδώ υπέροχη. Αφού ξαποστάσετε λίγο, συνεχίστε το μονοπάτι, που τώρα είναι ξεκούραστο, γιατί κατηφορίζει ομαλά. Μέχρι το Κόρθι θα χρειαστείτε περίπου μισή ώρα. Εκεί η επιλογή είναι δική σας. Τα ουζερί δίπλα στην παραλία, αλλά και κάποιες παραδοσιακές ταβέρνες στη μέσα πλευρά του όρμου θα σας ανταμείψουν με το παραπάνω.
Η Άνδρος είναι το βορειότερο και το δεύτερο σε έκταση - μετά τη Νάξο - νησί των Κυκλάδων. Βρίσκεται μεταξύ Εύβοιας και Τήνου. Έχει έκταση 374 τ.χλμ., μέγιστο μήκος 39,8 χλμ., μέγιστο πλάτος 16,7 χλμ. και μήκος ακτογραμμών 177 χλμ. Τα ψηλότερα βουνά της είναι το Πέταλο και η Κουβάρα, με πιο ψηλή κορυφή τον Προφήτη Ηλία, που φτάνει τα 997 μ. Τέσσερα ποτάμια διατρέχουν το νησί από τα δυτικά προς τα ανατολικά, μέσα από εύφορες κοιλάδες. Η Άρνη, που εκβάλλει στη Λεύκα, ο Μεγάλος Ποταμός, που εκβάλλει στο Παραπόρτι (Χώρα), Άχλα, που καταλήγει στην ομώνυμη παραλία και τα Διποτάματα, που εκβάλλουν στο Συνέτι. Πολλά νερά της Άνδρου είναι ιαματικά. Από τα πιο γνωστά είναι τα ιαματικά νερά της πηγής της Σάριζας που εμφιαλώνονται στο ομώνυμο χωριό. Άλλες πηγές είναι το Ζένιο στην Κουβάρα, η Κούμουλος στις Μένητες, το Μελίτι και το Μετόχι στις Στραπουριές, η Άβυσσος στα Λειβάδια και η Ακοή και Λειβάδα στα Λάμυρα.
Η Άνδρος έχει πολλά μονοπάτια, καθένα με τη δική του ομορφιά και ιστορία. Μη διστάσετε να τα περπατήσετε, γιατί η εμπειρία θα σας μείνει αξέχαστη!
Περπατήστε στην Άνδρο με το www.androsroutes.gr
