Κάρπαθος μια αγκαλιά υπέροχες θάλασσες

Κείμενο & Φωτογραφίες: Ιωάννα Παραβάλου

Εξωτικά χρώματα και καταγάλανα νερά στην παραλία Άπελλα.

Πώς θα πάμε:
Αεροπορικώς: 1 ώρα και 10’
Ακτοπλοϊκώς από το λιμάνι του Πειραιά - 22 ώρες

Η φύση την προίκισε απλόχερα με μαγευτικές παραλίες με κατάλευκη άμμο και νερά κρυσταλλένια. Από το ζωντανό λιμάνι της και σημερινή πρωτεύουσα, τα Πηγάδια, ως την παραδοσιακή Όλυμπο, που κρατά καλά φυλαγμένες κι αναλλοίωτες στο διάβα του χρόνου τις παραδόσεις του τόπου, η Κάρπαθος ξέρει καλά να σε κερδίζει όχι μονάχα για ένα ταξίδι, αλλά για πάντα! Σε αυτό το ξεχωριστό νησί της Δωδεκανήσου μπορεί κανείς να ζήσει τις διακοπές του όπως ακριβώς τις έχει ονειρευτεί. Ήρεμα, ξεκούραστα και χαλαρωτικά, απολαμβάνοντας τον ήλιο και τη θάλασσα, ή πιο έντονα, κάνοντας δραστηριότητες και εξορμήσεις στη φύση και στα πανέμορφα ορεινά χωριά της. 

Η ζωή στο νησί χτυπά από χρόνια μακρινά...

Έπειτα από τους Μινωίτες, εγκαταστάθηκαν εδώ και οι Δωριείς, γύρω στο 1000 π.Χ. Η πιο μεγάλη από τις πόλεις που δημιούργησαν ήταν το Ποτίδαιο ή Ποσείδιον (στη θέση όπου είναι σήμερα τα Πηγάδια). Στον λόφο πάνω από το λιμάνι, στην τοποθεσία Ποσί βρίσκονται τα ερείπια της ακρόπολης της αρχαίας πόλης Ποτίδαιον, ενώ στην παραλία Βροντή βρίσκονται τα ερείπια του τρίκλιτου βυζαντινού ναού της Αγίας Φωτεινής ή Άφωτης (5ος - 6ος αι.).

Ο γυμνός πελαγίσιος βράχος «φλερτάρει» με τη καταγάλανη θάλασσα στην Αμμοπή.

Πηγάδια-Η Πρωτεύουσα του νησιού

Στη νότια Κάρπαθο, λοιπόν, βρίσκεται η πρωτεύουσα και κύριο λιμάνι της, τα Πηγάδια, που πήραν το όνομά τους από τα πολλά πηγάδια που υπήρχαν άλλοτε στην περιοχή. Είναι μια νέα, σχετικά, πόλη, που κρατά τα σκήπτρα τής διασκέδασης του νησιού, με μπαράκια, εστιατόρια, γραφικά καφενεία και ταβερνάκια. Εδώ βρίσκονται και πολλά ξενοδοχεία. Στο απάνεμο λιμάνι της βρίσκουν απάγκιο τα ψαροκάικα που προμηθεύουν με ολόφρεσκα ψάρια τα ταβερνάκια. Ιδιαίτερα εντυπωσιακό είναι το κτίριο του Επαρχείου, χτισμένο επί Ενετοκρατίας, με στοές κι έναν πολυγωνικό πύργο. Μπροστά του σχηματίζεται μια μεγάλη πλατεία.

Στις Μενετές και την Αρκάσα

Αφήνοντας το λιμάνι, ανηφορίζουμε για το χωριό Μενετές. Χτισμένο σαν αετοφωλιά πάνω στον βράχο του, απολαμβάνει φανταστική θέα προς τα Πηγάδια. Η μεσαιωνική καταγωγή του χωριού έχει αφήσει τα ίχνη της σε κάποια δρομάκια με παραδοσιακά σπίτια και καφενεδάκια, που πρέπει να ανακαλύψουμε. Τη ματιά μας τραβά η ιστορική εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που δεσπόζει στην άκρη του οικισμού και έχει την καλύτερη θέα. Συνεχίζοντας δυτικά, θα φθάσουμε στην όμορφη Αρκάσα, ένα από τα αξιόλογα τουριστικά θέρετρα του νησιού, με μαγευτικές παραλίες και πλούσια ιστορία. Εδώ βρισκόταν άλλοτε η ακρόπολη της αρχαίας Αρκασείας. Στο Παλαιόκαστρο, που μοιάζει να παλεύει με τα κύματα, η ζωή χτυπούσε ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους. Αξίζει να δούμε την ερειπωμένη εκκλησία της Αγίας Αναστασίας του 4ου αι. με εξαίρετα ψηφιδωτά, δίπλα στην παραλία του Αγίου Νικολάου, καθώς και το εκκλησάκι της Αγίας Σοφίας. Στην Αρκάσα θα βρούμε αξιόλογα καταλύματα για τη διαμονή μας. Μόλις 3 χλμ. από εδώ βρίσκεται και το γραφικό ψαροχώρι Φοινίκι, η καλύτερη επιλογή για ολόφρεσκα θαλασσινά.

Ανακαλύπτοντας τις ομορφιές της...

Ξεκινώντας από τα Πηγάδια θα κινηθούμε προς το Απέρι, ένα από τα πιο γραφικά χωριά του νησιού, που ξεχωρίζει για την αρχιτεκτονική του. Υπήρξε η παλιά πρωτεύουσα του νησιού από το 1700 έως το 1892 και ήταν αθέατο από τη θάλασσα λόγω του φόβου των πειρατών. Όταν ο κίνδυνος εξέλιπε, η πρωτεύουσα του νησιού μεταφέρθηκε στα Πηγάδια, το κύριο λιμάνι. Αξίζει μια βόλτα στις γειτονιές με τα επιβλητικά αρχοντικά στο Πάνω Απέρι, μια επίσκεψη στο Λαογραφικό Μουσείο κι ένα καφεδάκι στο παραδοσιακό καφενείο με την όμορφη θέα. Στο Απέρι βρίσκεται και η επιβλητική εκκλησία της Παναγίας, η Μητρόπολη της Καρπάθου. Πιο ψηλά είναι χτισμένα τα χωριά Βωλάδα και Όθος, το καθένα με το δικό του χρώμα. Στη Βωλάδα, με τα κατάλευκα δρομάκια και τις λουλουδιασμένες αυλές, βρίσκονται και τα ερείπια τριών κάστρων από διαφορετικές εποχές. Η Παναγιά η Πλαγιά, η προστάτιδά της, είναι ντυμένη στα λευκά, τα γιορτινά. Σε υψόμετρο 510 μ. είναι χτισμένο ο Όθος, που «παίζει κρυφτό» με τα σύννεφα. Τα παραδοσιακά σπίτια του με τα βοτσαλωτά δάπεδα, τον ξυλόγλυπτο σοφρά και τα περίτεχνα κεντήματα είναι χτισμένα αμφιθεατρικά και απολαμβάνουν μαγευτική θέα. Ένα από αυτά λειτουργεί ως μουσείο.

Πάμε για μπάνιο;

Οι επιλογές πολλές και η μία καλύτερη από την άλλη: Κυρά Παναγιά, Αχάτα και Άπελλα. Παραλίες με εξωτικά χρώματα και τα πεύκα γύρω τους να δίνουν την πράσινη πινελιά στο μπλε της θάλασσας και του ουρανού που γίνονται ένα. Στην παραλία Κυρά Παναγιά, με τη χαρακτηριστική εκκλησία με τον κόκκινο τρούλο ψηλά στον βράχο, θα βρούμε καλαίσθητες ξενοδοχειακές μονάδες και ταβερνάκια. Πάνω από τα Άπελλα υπάρχει μια ταβέρνα με υπέροχη θέα και εκλεκτούς μεζέδες. Φεύγοντας από τα Άπελλα, θα δούμε στα δεξιά μας ένα παλιό μικρό εκκλησάκι με παλιές τοιχογραφίες. Συνεχίζουμε για το λιμανάκι του Αγίου Νικολάου, με την όμορφη παραλία του και το ήρεμο τοπίο. Εδώ θα απολαύσουμε ολόφρεσκα θαλασσινά.

Κυρά Παναγιά: Μία από τις πιο μαγευτικές παραλίες του νησιού. Εδώ θα βρούμε και καλαίσθητους ξενώνες.

Οι καλύτερες παραλίες 

• Άπελλα
• Κυρά Παναγιά
• Αχάτα
• Λευκός
• Αρκάσα
• Αμμοοπή
• Άγιος Νικόλαος
• Διακόφτης
• Παπά Μηνά, Φορόκλι και Άγιος Μηνάς (πρόσβαση με καΐκια από τα Πηγάδια ή με αυτοκίνητο και χωματόδρομο)
• Στο νησάκι Σαρία: Στις παραλίες Παλάτια και Αλμυράντη.

Παραλία Αχάτα

Παραλία Διακόφτη

Στο νησάκι Σαρία

Στη Βόρεια Κάρπαθο βρίσκεται και το νησάκι Σαρία. Θα δούμε τα ερείπια από την αρχαία πόλη Νίσυρο και τον μεσαιωνικό αραβικό οικισμό με θολωτά κτίσματα στη θέση Παλάτια. Θα περπατήσουμε στο φαράγγι και θα φθάσουμε στην κορυφή όπου βρίσκεται το εκκλησάκι του Αγίου Ζαχαρία με πανοραμική θέα. Η Σαρία αποτελεί την τρίτη περιοχή στην Ελλάδα όπου αναπαράγεται η μεσογειακή φώκια. Η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης και Προστασίας της Μεσογειακής Φώκιας έχει αναλάβει πρωτοβουλίες για την προστασία της. Λειτουργεί σταθμός ενημέρωσης στο Διαφάνι.

Πεζοπορίες που αξίζουν

Στην Κάρπαθο υπάρχουν 18 παλιά μονοπάτια καταγεγραμμένα (όλα μαζί φθάνουν τα 220 χλμ.!). Ο πεζοπόρος έχει πολλές επιλογές, ανάλογα με το επίπεδό του και τις αντοχές του. Συνήθως, γίνονται με τη μορφή ολοήμερης εκδρομής, που μπορεί να συνδυαστεί και με μπάνιο σε κάποια υπέροχη παραλία ή με επίσκεψη σε κάποιο σπήλαιο με σταλακτίτες... Οι περισσότερες από αυτές κινούνται σε πευκοδάση και έχουν θέα θάλασσα. Οι περιπατητές καλό είναι να έχουν μαζί τους ένα παγούρι με νερό και κανένα σνακ ή φρούτο, οπωσδήποτε καπέλο και γυαλιά, καθώς κι ένα μπαστούνι (τα αθλητικά παπούτσια εννοούνται!).

Ενδεικτικά, αναφέρουμε μερικές όμορφες διαδρομές:

Κάτω Λάστος - Σπόα: Εύκολη διαδρομή. Συνδυάζει βουνό και θάλασσα (3 ώρες + 10’).
Αυλώνα - Τρίστομο - Βανάντα - Διαφάνι: Διαδρομή με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, σχετικά δύσκολη, που συνδυάζεται και με κολύμπι (7 1⁄2 ώρες περίπου).
Αυλώνα - Βανάντα - Διαφάνι: Μια βατή διαδρομή με πεύκα και θάλασσα (4 1⁄2 ώρες).
Σπόα - Μεσοχώρι: Εύκολη διαδρομή με πεύκο και θάλασσα (1 ώρα).
Μια ενδιαφέρουσα διαδρομή θα μας φέρει στο αναξιοποίητο σπήλαιο με σταλακτίτες, πάνω από την παραλία της Αχάτας. Στην πορεία μας θα δούμε γραφικά εκκλησάκια και πηγές με κρυστάλλινα νερά.

Windsurfing στον Αφιάρτη

Η Κάρπαθος είναι ιδανικό μέρος για ιστιοσανίδα, μια και το δυνατό μελτέμι του Αιγαίου ενισχύεται από τα ψηλά βουνά της. Το ιδανικό σημείο του νησιού για windsurfing είναι οι τρεις παραλίες του Αφιάρτη, κατάλληλες για παιδιά, αρχάριους και προχωρημένους. Ο Μακρύς Γιαλός, λόγω των ρηχών νερών του, προσφέρεται για παιδιά και αρχάριους. Ο Βαλιάς, ο μεγαλύτερος κόλπος, είναι ιδανικός για freeride και, λόγω των κυμάτων του, προσφέρεται για άλματα και loup. Ο τρίτος κόλπος, ο Βαθάς, προσφέρεται για speed-surf και freestyle για προχωρημένους. Αν προσθέσουμε και την παραλία του Αγριλαοπόταμου, όπου τα κύματα φτάνουν και τα 2 μέτρα, θα καταλάβουμε γιατί ο Αφιάρτης θεωρείται ιδανικό μέρος για όλες τις μορφές ιστιοσανίδας, από τον Μάιο μέχρι τον Οκτώβριο. 

Diving σε υπέροχες θάλασσες

Όσοι λατρεύουν το σπορ αυτό, στην Κάρπαθο θα βρουν αυτό που ονειρεύονται, καθώς υπάρχουν αρκετά καταδυτικά σημεία που περιμένουν να τα εξερευνήσουμε. Όσοι πάλι δεν έχουν ασχοληθεί ακόμα, ευκαιρία να μάθουν στο Karpathos Diving School, που λειτουργεί από το 2007, στα Πηγάδια. Τα μέχρι τώρα καταδυτικά σημεία είναι: τα Καστέλλια, ο Φωκιάς, ο Άγιος Πέτρος, η Αχάτα και ο Διακόφτης.

Στην Αμμοοπή με τις ωραίες παραλίες

Ένα από τα πιο οργανωμένα τουριστικά θέρετρα του νησιού είναι η Αμμοοπή, με πολλά καταλύματα για όλα τα γούστα και τα βαλάντια, καθώς και ταβερνάκια με ντόπιες νοστιμιές. Βρίσκεται στη μέση περίπου της διαδρομής από το αεροδρόμιο προς τα Πηγάδια (6 χλμ. από το καθένα). Οι κατάλευκες αμμουδερές παραλίες της με τα σμαραγδένια νερά συγκεντρώνουν πολύ κόσμο το καλοκαίρι. Κοντά στην Αμμοοπή βρίσκονται οι παραλίες του Αφιάρτη, ιδανικές για windsurfing.

Η παραλία της Αμμοοπής με τα γαλαζοπράσινα νερά.

Απίστευτη θέα και δυνατό ηλιοβασίλεμα από το παραδοσιακό Μεσοχώρι.

Ηλιοβασίλεμα από το Μεσοχώρι και τον Λευκό

Το απογευματάκι κάνουμε τις βόλτες μας στο Μεσοχώρι, με τα κατάλευκα δρομάκια και τα παραδοσιακά σπίτια, που έχουν τη «ματιά» τους ανοιχτή στο απέραντο γαλάζιο. Στα «πόδια» του απλώνεται ο εύφορος κάμπος με τα κηπευτικά, που ποτίζονται από τις πηγές της Παναγιάς της Βρυσιανής, το καμάρι του χωριού, που δεσπόζει στην άκρη του βράχου και έχει υπέροχη θέα. Στη χάρη της, στις 8 Σεπτεμβρίου, στήνεται μεγάλο πανηγύρι.

Μαγευτικό ηλιοβασίλεμα στον Λευκό. 

Φεύγουμε από το Μεσοχώρι και κατηφορίζουμε για τον Λευκό. Στα αριστερά μας υψώνεται η κορυφή της Καλής Λίμνης. Σε μια στροφή του δρόμου μάς περιμένει η έκπληξη! Ένας απάνεμος όρμος, μια γαλαζοπράσινη υδάτινη αγκαλιά με κατάλευκη άμμο και ρηχά νερά, λίγες ταβέρνες και δωμάτια πάνω στη θάλασσα προσφέρονται να μας ξεκουράσουν. Κατηφορίζουμε ως το λιμάνι με τη μικρή προβλήτα όπου δένουν τα ψαροκάικα. Από τον Λευκό απολαμβάνουμε ένα από τα πιο δυνατά ηλιοβασιλέματα, καθώς βλέπουμε τον ήλιο να σβήνει την κάψα του στη θάλασσα. Η νύχτα πέφτει και η γλυκιά κούραση μιας γεμάτης ημέρας απαιτεί παραδοσιακές γεύσεις και κρασάκι. 

Με το καραβάκι ως την Όλυμπο

Στη βόρεια Κάρπαθο θα συναντήσουμε το πιο σημαντικό χωριό της Καρπάθου, την Όλυμπο, έναν μοναδικό στην Ελλάδα παραδοσιακό οικισμό, χτισμένο αμφιθεατρικά στην πλαγιά του βουνού Προφήτη Ηλία, με θέα στο πέλαγος (από την πίσω πλευρά του). Για να φθάσουμε ως εδώ, έχουμε δύο επιλογές: με το αυτοκίνητο και αρκετό χωματόδρομο ή με το καραβάκι από τα Πηγάδια ως το Διαφάνι και από εκεί με λεωφορείο (σε 10’). Εμείς επιλέξαμε το δεύτερο. Έτσι, είχαμε την ευκαιρία να δούμε, έστω από απόσταση, μερικές ακόμη παραλίες του νησιού. Το Διαφάνι είναι γραφικό λιμάνι στα πόδια της Ολύμπου. Περπατώντας στην παραλία του σταματάμε στο περίτεχνο σιντριβάνι του και το άγαλμα της Καρπαθιώτισσας που αγναντεύει το πέλαγος. Λίγο πιο ‘κεί πετύχαμε τις γυναίκες του οικισμού να ψήνουν με παραδοσιακό τρόπο το ψωμί τους – όπως γίνεται, ακόμη και σήμερα, εδώ. Ανηφορίζουμε για την Όλυμπο και σε κάποια στροφή του δρόμου αντικρίζουμε τον παραδοσιακό οικισμό τής Ολύμπου να ορθώνεται επιβλητικός πάνω στις απότομες πλαγιές.

Η ξεχωριστή Όλυμπος κρατά άσβεστες τις παραδόσεις του τόπου και μας μαγεύει…

Ένας οικισμός με ιδιαίτερη, λιτή αρχιτεκτονική ξεδιπλώνεται μπροστά μας και μας καθηλώνει. Η Όλυμπος (ή Έλυμπος) χτίστηκε γύρω στον 7ο με 9ο αιώνα, την περίοδο της Εικονομαχίας, από τους κατοίκους της αρχαίας Βρουκούντας και της Νισύρου, σε μια προσπάθεια να σωθούν από τις επιδρομές των Αράβων. Η θέση επιλέχθηκε ώστε να είναι αθέατη από τη βόρεια και νοτιοδυτική πλευρά, αλλά ανοιχτή προς τη δυτική πλευρά, για να ελέγχει το πέρασμα των πειρατικών πλοίων. Δύσβατοι οι δρόμοι και η επικοινωνία με τα άλλα χωριά του νησιού δύσκολη. Ίσως να ήταν κι αυτός ένας σημαντικός λόγος που οι κάτοικοι του χωριού διατήρησαν αναλλοίωτες τις παραδόσεις τους στα διάβα του χρόνου, φορώντας τις τοπικές ενδυμασίες (το καβάι, μακρύ εξωτερικό φόρεμα, και τα στιβάνια, δερμάτινες μπότες με κέντημα), ή διατηρώντας την τοπική διάλεκτο (με λέξεις της αρχαίας ελληνικής και δωρικούς ιδιωματισμούς).

Οι άνθρωποί της ανοιχτοί, φιλόξενοι, σε αγκαλιάζουν με τη ζεστασιά της ψυχής τους. Μπαίνοντας με τα πόδια στον οικισμό, ακολουθούμε το κεντρικό καλντερίμι που οδηγεί στην πλατεία του χωριού, όπου δεσπόζει η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου. Αν βρεθούμε στο πανηγύρι, τον Δεκαπενταύγουστο, θα ζήσουμε ένα μοναδικό γλέντι που κρατάει όσο η καρδιά αντέχει! Θα ακούσουμε τραγούδια με τα παραδοσιακά όργανα, λύρα, τσαμπούνα και λαγούτο, για να νιώσουμε τι θα πει γλέντι στην Κάρπαθο.

Από τα μαγαζιά με τα παραδοσιακά προϊόντα θα αγοράσουμε χαρακτηριστικές μαντίλες και όμορφα κεντήματα.

Το ηλιοβασίλεμα είναι καλύτερο να το απολαύσει κανείς από τους γραφικούς ανεμόμυλους που απολαμβάνουν φανταστική θέα προς τη θάλασσα.

Τι θα φάτε:
Στην Κάρπαθο θα βρείτε καλό και οικονομικό φαγητό. Δοκιμάστε, οπωσδήποτε, χειροποίητες μακαρούνες, ντολμαδάκια, φρέσκο ψάρι, ντόπια κρέατα, μυζηθρόπιτα και κουλούρες. Λουκουμάδες (στην Όλυμπο) με ντόπιο μέλι.

Ένα μεγάλο ευχαριστώ, μέσα από την καρδιά μου, στους ανθρώπους που στελεχώνουν τον Δημοτικό Οργανισμό Τουρισμού της Καρπάθου, οι οποίοι με βοήθησαν με τις πολύτιμες πληροφορίες τους και με ξενάγησαν στο πανέμορφο νησί τους: Την Καλλιόπη Νικολαΐδου, τον Γιάννη Χαροκόπο, την Κατερίνα Κακάτση, την Μαργέτη Έλκε, τον Βασίλη Μπαλασκά και τον Γιώργο Διάκο. Ακόμη, ευχαριστώ τη Διαδίκη Ευδοξία και το Ξενοδοχείο Oceanis για τη θερμή φιλοξενία του. Τέλος, ευχαριστώ τον Μανώλη και τη Σόφη Παναγιώτου (πεζοπορίες), τον Μανώλη Κριτσιώτη (windsurfing) και τη Βιβή Τσάβαλη (καταδύσεις), για το φωτογραφικό υλικό που μας παραχώρησαν μαζί με τις πολύτιμες πληροφορίες τους.