Οδοιπορικό στην Ορεινή Καρδίτσα

Ένα οδοιπορικό στα άδυτα της Αργιθέας μοιάζει με τρισδιάστατο όνειρο που βλέπεις με μάτια και μυαλό ανοιχτά. Ο χρόνος έχει αφήσει τα σημάδια του προσδίδοντας μοναδικότητα σε αυτό το τόπο.

Κείμενο - Φωτογραφίες: Έλενα Παπακωνσταντίνου

Αποστάσεις οδικώς:
Αθήνα-Αργιθέα: 390 χλμ.
Θεσσαλονίκη-Αργιθέα: 318 χλμ.

Εικοσιέξι χωριά διηγούνται τις δικές τους ιστορίες, άλλες φορές με φόντο το λευκό χρώμα του χιονιού και κρεμασμένα από τα σύννεφα και άλλοτε καλά κρυμμένα στο πράσινο των δασών.

Μια από τις ωραιότερες διαδρομές της ηπειρωτικής Ελλάδας ξεκινά λίγα χιλιόμετρα έξω από την Καρδίτσα, εκεί όπου ορθώνονται οι ορεινοί όγκοι της Πίνδου.

Αποτελούν μια ευχάριστη αποκάλυψη για τον επισκέπτη που θα συναντήσει εδώ ένα κήπο της Εδέμ όπου φωλιάζουν μοναδικής χάρης χωριά.

Τα βουνά έχουν σχετικά εύκολες διαδρομές και ενδείκνυται για κάποιες μορφές εναλλακτικού τουρισμού όπως πεζοπορία, εφόσον από εκεί περνά και το μονοπάτι Ε4, ορειβασία, διαδρομές 4x4 αλλά και με μηχανή είναι μερικές από τις επιλογές για τους λάτρεις του είδους που φτάνουν στην περιοχή.

Όμως εκείνο που γοητεύει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο είναι η ορεινή ομορφιά. Οι πλαγιές βάφονται στα χρώματα της κάθε εποχής. Απέραντα δάση οξιάς, βελανιδιάς, καστανιάς, ελάτων συναντούν οάσεις δίπλα σε γάργαρα ρέματα.

Πρώτη μέρα - Γνωριμία με τα χωριά της ανατολικής Αργιθέας

Ο Άγιος Νικόλαος είναι ένα μικρό χωριουδάκι που κάθε χρόνο μένει πιστό στο έθιμο της συνάντησης των Αργιθεατών.

Περνώντας το δασικό δρόμο περίπου 15 χιλιομέτρων, συναντάμε τη Φυλακτή και από εκεί μετά από 500 μέτρα περίπου βρισκόμαστε μπροστά στην πινακίδα που μας καθοδηγεί για το χωριό Πετρίλο αριστερά και δεξιά για το Βλάσι και την Ι. Μ. Σπηλιάς.

Σε υψόμετρο 1.200 μ. και 64 χλμ. ΝΔ από την Καρδίτσα συναντάμε το ιστορικό χωριό Πετρίλο με τις επτά γειτονιές του, που ακουμπά στις δυτικές παρυφές του βουνού Βουτσικάκι.

Η κατάβαση μας αποζημιώνει αποκαλύπτοντάς μας το κεφαλοχώρι Βλάσι, το οποίο απλώνεται στην απότομη πλαγιά του βουνού Σχιζοκάραβο με υψόμετρο 2.184 μέτρων.

Εδώ ξεχωρίζουν οι πέτρινες οικείες που σώζονται ακόμη και σήμερα καθώς και οι πέτρινες τοξωτές γέφυρες.

Από την κορυφή του βουνού που συνδέεται με το διεθνές μονοπάτι Ε4 και που είναι κατάλληλη για ορειβασία, το βλέμμα ταξιδεύει σ’ ένα πράσινο ορίζοντα και οι αισθήσεις ησυχάζουν τόσο, που ακόμα και η δόνηση του κινητού παραφωνεί στη γαλήνια φύση.

Συνεχίζοντας τη διαδρομή με φόντο τη θεσσαλική θεά και χορταίνοντας από το οξυγόνο και τα παραδοσιακά εδέσματα, συναντάμε το Λεοντίτο.

Η κοινότητα βρίσκεται περιτριγυρισμένη από έλατα και οπορωφόρα. Χτισμένο σε υψόμετρο 1.000 μέτρων, το χωριό μετράει τα άστρα.

Το χειμώνα οι μόνιμοι κάτοικοι είναι μόνο σαράντα, ενώ τους καλοκαιρινούς μήνες φτάνει τους 380. Η ιστορία του τόπου μας διηγείται πως το καλοκαίρι του 1823 στο χωριό έμενε ο Γεώργιος Καραϊσκάκης στο σπίτι που βρίσκεται δίπλα στον Ιερό Ναό της Αγίας Παρασκευής.

Με την παρέα της οικογένειας του κυρίου Μπάμπη και καλό τσίπουρο στο ξενώνα «Ντελιδίμι», όπου κάνουμε μια στάση για να ξεκουραστούμε και να συγκεντρώσουμε πληροφορίες για την υπόλοιπη διαδρομή, παρατηρούμε τα χρώματα του κάμπου που οργιάζουν στην παλέτα της φύσης, καθώς τα δέντρα σμίγουν με τα σύννεφα. 

Θα αφήσουμε, όμως, την παρέα που εγκάρδια μας πρόσφερε τη φιλοξενία της, για να συνεχίσουμε και να φτάσουμε στην Ιερή Μονή Σπηλιάς, γνωστή για τα θαύματά της, όπως είπε και μια κυρία πριν λίγη ώρα στον ξενώνα που καθόμασταν, η οποία με κάθε ευκαιρία που της δίνεται φεύγει από την Αθήνα για να βρει και να απολαύσει την ομορφιά και την αγάπη του χωριού.

Ο δρόμος για το μοναστήρι είναι χωματόδρομος και θέλει προσοχή!

*Η διαδρομή είναι ιδανική για τους λάτρεις της μηχανής.

Με δέος περνάμε τη καγκελόπορτα της μονής και προχωράμε προς το εσωτερικό της. Χτισμένη στην προεξοχή του βράχου το 17ο αιώνα, η ιερά μονή αποτελείται από δύο μικρές εκκλησίες.

Η πρώτη που είναι αφιερωμένη στην κοίμηση της Θεοτόκου και η δεύτερη είναι ο ναός της Ζωοδόχου Πηγής, η οποία, σύμφωνα με την επιγραφή που υπάρχει στο υπέρθυρο του ναού, οικοδομήθηκε το 1736.

Το μνημείο αυτό ήταν σημείο αναφοράς του αγώνα του 1821, καθώς εδώ είχε την έδρα της το 1876 η Επαναστατική Κυβέρνηση. Το τέμπλο του μοναστηριού είναι έργο των Γεωργίου και Ιωάννη. Ένα σημείο που δεν πρέπει κανείς να ξεχάσει να επισκεφτεί αν βρεθεί στα μέρη.

Λίγα μόλις χιλιόμετρα πιο μακριά βρίσκεται η λίμνη Στεφανιάδα, που δημιουργήθηκε μετά από κατολίσθηση κατά τη διάρκεια σφοδρής βροχόπτωσης. Οι ντόπιοι υποστηρίζουν πως τότε αρκετοί ήταν εκείνοι που έχασαν τα σπίτια τους, εφόσον η λίμνη τα κάλυψε με τα νερά της.

Οι μικροί οικισμοί φαίνονται να υπακούν τους σύγχρονους κανόνες και νόμους προστατεύοντας παράλληλα το πανέμορφο τοπίο αλλά και τις ιδιαίτερες ανάγκες της φύσης που το περιβάλλει.

Πέτρινα κτίσματα, διάσπαρτες ταβέρνες και ενοικιαζόμενα δωμάτια προσφέρουν στον ταξιδιώτη το μυστήριο της εξερεύνησης ταυτόχρονα με τη θαλπωρή ενός ορεινού καταφύγιου που ισορροπεί μεταξύ παράδοσης και τουριστικής ανάπτυξης.

Οι τοπικοί παράγοντες, γνωρίζοντας τη βαρυχειμωνιά που επικρατεί στην ανατολική αλλά και στη δυτική Αργιθέα, βελτιώνουν διαρκώς το οδικό δίκτυο έτσι ώστε οι εκδρομείς να μπορούν να απολαύσουν τη διαμονή τους και να κινηθούν ακόμη κι όταν το χιόνι ντύνει τα κατάφυτα δάση στο χρώμα του λευκού.

Δεύτερη μέρα - Επίσκεψη στη δυτική Αργιθέα

Αυτή η άγνωστη πλευρά της Αργιθέας, αν και άγρια, είναι πανέμορφη. Το πρώτο χωριό που συναντάμε είναι η Αργιθέα.

Βαθιές ρεματιές να διακόπτουν την ηρεμία με το βουητό τους, ποτάμια με πλατάνια στις όχθες τους, απότομες χαράδρες και πανύψηλα βουνά συνθέτουν τη μαγεία της περιοχής.

Ένα χωριό μέσα στα έλατα που συναντά τον ορίζοντα σε κάθε γωνιά του. Η ιστορία έρχεται να μας συναντήσει και πάλι, εφόσον εδώ κατοίκησαν οι Αθαμάνες, οι απόγονοι του Αθάμα βασιλιά της Βοιωτίας.

Αδιάψευστοι μάρτυρες οι αρχαιολογικοί χώροι και τα ταφικά μνημεία της εποχής εκείνης, τα οποία βρίσκονται πάνω στο δρόμο και εύκολα τα παρατηρεί κανείς.

Περιπλανιόμαστε στα χωριά και κάνουμε αρκετές στάσεις για τη γνωριμία μας με τους ντόπιους.

Προχωρώντας πότε παράλληλα με το βουνό Καράβα και πότε αφήνοντάς το πίσω μας, φτάνουμε στο Θερινό, σε απόσταση 65 χλμ. από την Καρδίτσα και μόλις 6 χλμ. από το δήμο Αργιθέας.

Οι μόνιμοι κάτοικοι του χωριού το χειμώνα είναι σχεδόν εξήντα άτομα, ενώ τους θερινούς μήνες αυξάνονται κατά πολύ.

Εκτός από το πλούσιο θρησκευτικό ενδιαφέρον που υπάρχει στην περιοχή με τις αναρίθμητες εκκλησίες και τα μοναστήρια, στη θέση «Γκούρα» σώζεται ακόμη και σήμερα ένας παλιός νερόμυλος που χρονολογείται περίπου από το 1870.

*Οι κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι η γεωργία, η κτηνοτροφία και η μελισσοκομία.

Μετά από σχεδόν 15 χλμ. συναντάμε τη Καρυά, μια περιοχή πλούσια σε πετρωτά γεφύρια. Σταματάμε σε τοπικό καφενείο για να απολαύσουμε παραδοσιακό ελληνικό καφέ! Η ώρα περνάει και επιβιβαζόμαστε ξανά στα αυτοκίνητα μας και μπρος ολοταχώς για τα υπόλοιπα μέρη της περιοχής.

Ο δρόμος είναι ασφαλτοστρωμένος και μας βοηθάει να μην καθυστερήσουμε πολύ. Βέβαια οι ανηφόρες και οι κατηφόρες, που δε θα χόρταινε να καταπίνει ένα τζιπ, κουράζουν ένα αυτοκίνητο χαμηλού κυβισμού.

Μια μικρή ελληνική ιστορία αγάπης:

Έχει φτάσει σχεδόν μεσημέρι και η παρέα αποφασίζει πως έχει έρθει η στιγμή για ένα διάλειμμα το οποίο και κάνουμε στο «Μονωπόλειο». Ομελέτες, πατάτες τοπικής παραγωγής και τσίπουρο ήρθαν την κατάλληλη στιγμή για να μας κάνουν να αισθανθούμε σαν το σπίτι μας. Αφού τσουγκρίζουμε τα ποτήρια και δοκιμάζω λίγο απ’ όλα ξεκινώ να γνωρίσω τους ιδιοκτήτες του «καφενείου», όπως το αποκαλούν.

Η Βίκη με το πρόσχαρο χαμόγελό της με πληροφορεί ότι η καταγωγή της είναι από τη Μονεμβασιά. Κάτι που με παραξενεύει και δεν μπορώ να μην τη ρωτήσω πώς βρέθηκε εδώ, μέσα στα βουνά. Η απάντησή της ειλικρινής και αφοπλιστική: «Από έρωτα μου λέει».

Μαζί με το σύζυγό της που είναι και ο δάσκαλος του χωριού δημιούργησαν το καφενείο με τις υπέροχες νοστιμιές, θέλοντας να προσφέρουν φιλοξενία και περιποίηση στους επισκέπτες που δύσκολα αντιστέκονται στη μαγειρική της Βίκης.

Και συνεχίζουμε...

Φτάνουμε στο Πετρωτό όπου υπάρχουν τρία πέτρινα γεφύρια που αντιστέκονται ακόμη και σήμερα στο χρόνο. Το γεφύρι στη θέση Πούπη του 13ου–14ου αιώνα, η γέφυρα Κοράκου, που είναι και το μεγαλύτερο της περιοχής, χτισμένο από το 1514–5 από το μητροπολίτη της Λάρισας Αγ. Βησσαρίωνα με τη βοήθεια των χορηγιών από ομογενείς, το οποίο και ανατινάχτηκε από τους αντάρτες κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου, και, τέλος, η «Κουτσοκαμάρα» στην περιοχή Συκιάς.

Ένα ακόμη παραδοσιακό χωριό που θα συναντήσουμε και θα σταματήσουμε για να περπατήσουμε στα δρομάκια του είναι η Καλή Κώμη.

Οι εξήντα μόνιμοι κάτοικοί του ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία όπως και στα προηγούμενα χωριά.

Στην Καλή Κώμη διασώζονται ένας ενδιαφέρων νερόμυλος που λειτουργούσε ως το 1996 και πετρόκτιστα σπίτια, ηλικίας πάνω από εκατό χρόνων.

Νερόμυλος

Οι γάργαρες πηγές δροσίζουν και ξεδιψούν με το δροσερό νερό τους περιπατητές που θέλουν να φτάσουν στη θέση «Μπούτσος», την ψηλότερη κορυφή του βουνού Μπότση, για να θαυμάσουν από μακριά τους νομούς των Τρικάλων, Καρδίτσας και Άρτας.

Στο χωριό υπάρχουν ακόμη και έξι ανεξερεύνητα σπήλαια (Βουζιά, Παπά του Ραγγί, Βαένι, Ζνάρα, Μπάλα και Φήβα). Πριν φτάσουμε στην Καλή Κώμη και μετά το Πετρωτό, στα μέσα της διαδρομής περίπου, συναντάμε το Φαράγγι του Κώστιανου.

Η διάσχισή του, όταν δεν έχει πολύ νερό, μπορεί να γίνει και με τα πόδια. Η διαδρομή γίνεται μέσα από πανύψηλους βράχους για να καταλήξει στον ποταμό Αχελώο που στολίζεται από αναρίθμητα πλατάνια και άσπρες πέτρες (από εκεί προέρχεται και η δεύτερη ονομασία του ποταμού «Ασπροπόταμος»).

Εδώ έρχονταν οι κάτοικοι της περιοχής για να πλύνουν τις φλοκάτες και τα ρούχα τους. .

*Στη διαδρομή πληροφορήθηκα για την αγάπη των ντόπιων για τα παραδοσιακά τραγούδια και τους παραδοσιακούς χορούς, κάτι που δεν είναι και τόσο δύσκολο να καταλάβει κάποιος, αν σκεφτεί την ευκολία με την οποία στήνονται τα πανηγύρια στα χωριά της Αργιθέας. Τις περισσότερες φορές δε χρειάζεται να υπάρχει κάποιος σημαντικός λόγος.

Κατευθυνόμαστε στο Ανθηρό

Το Aνθηρό είναι χτισμένο στα 900 μέτρα υψόμετρο. Από εδώ μην ξεχάσετε να αγοράσετε φεύγοντας μέλι ελάτου αλλά και κατά την παραμονή σας να δοκιμάσετε οπωσδήποτε παραδοσιακό πλαστό.

Η στιγμή για το ταξίδι της επιστροφής έφτασε. Μετά από μια πολύωρη διαδρομή βρεθήκαμε στην όμορφη πόλη της Καρδίτσας.

Τρίτη Μέρα - Καρδίτσα

Η αλήθεια είναι ότι, όχι πολλά χρόνια πριν, η Καρδίτσα δεν έμοιαζε σε τίποτα με τη σημερινή πόλη. Οι κάτοικοί της ήταν ένα μείγμα καραγκούνηδων και ορεινών Αγραφιωτών. Οι πλατείες της ποτέ δεν ήταν περιποιημένες κι αυτό το Παυσίλυπο το έβλεπες και σ’ έπιανε μια θλίψη.

Τότε ακόμη δεν ήταν τόσο γνωστή η λίμνη Πλαστήρα, τουλάχιστον όχι ως τουριστικός προορισμός. Όμως είτε στη διάσημη λίμνη πήγαινε κάποιος είτε στην Αργιθέα πάντα περνούσε μέσα από την πόλη.

Εσωτερική φωτογραφία από τη Δημοτική Αγορά της Καρδίτσας.

Τα χρόνια πέρασαν και η Καρδίτσα μεταμορφώθηκε από «ασχημόπαπο» σε «κύκνο».

Το κτίριο της δημοτικής αγοράς έχει αναδειχθεί σε ένα κομψοτέχνημα αρχιτεκτονικής. Το πάρκο του Παυσίλυπου καθαρό και πανέμορφο έχει απέναντί του, στην πλατεία, το άγαλμα του Καραϊσκάκη αγέρωχο να κοιτάει προς την πλευρά του.

Παλιά υπέροχα νεοκλασικά κτίρια έχουν ανακαινιστεί δίχως να χάσουν την αρχοντιά τους, ενώ οι πεζόδρομοι ασφυκτιούν από κόσμο και παιδιά που παίζουν αμέριμνα.

Η Καρδίτσα άλλαξε, χαίρεσαι να περνάς από το κέντρο της και να ξεχνιέσαι στις βιτρίνες των καταστημάτων της, στα πολυάριθμα καφέ της και στα μπαράκια.

Μια ακόμη πρόοδος-καινοτομία αυτής της πόλης και ταυτόχρονα παράδειγμα προς μίμηση και για άλλες πόλεις είναι οι ποδηλατοδρόμοι.

Ο δήμος Καρδίτσας, θέλοντας να συμβάλει στην αλλαγή της νοοτροπίας των δημοτών δημιούργησε δημοτικούς υπαίθριους χώρους στάθμευσης.

Αφήνοντας τα αυτοκίνητα εκεί παίρνουν δωρεάν ένα ποδήλατο για να μετακινηθούν στο κέντρο για τις δουλειές τους. Εύγε!

Μπαίνω στο αυτοκίνητο και αποχαιρετώ την όμορφη Καρδίτσα ακούγοντας τον Iggy Pop να τραγουδά «I am the passenger and I ride and I ride…», συνειδητοποιώντας ότι τούτο το μέρος έχει κατακτήσει την καρδιά μου.