Με τους δρόμους της γεμάτους ζωή και κίνηση μέχρι το πρωί, με τα υπέροχα κουτούκια, τα μεζοδοπωλεία, τα καφωδεία, τα μπαράκια, τις πλατείες, τα σκαλάκια της, από τις επάλξεις του Κάστρου και το Αλσύλλιο, μέχρι την προκυμαία, το Θεατράκι, τη μαρίνα και το φάρο της να πάλλονται από καλή ενέργεια.
Για να μην ξεχνιόμαστε...
Έρχομαι στην Πάτρα συχνά πυκνά.
Την έζησα, την αγάπησα, γνώρισα τις ομορφιές της, τα μνημεία της, την υπέροχη φύση που την περιβάλλει, την απίστευτη ζωντάνια που της δίνει ο 17-25 μέσος όρος ηλικίας ανθρώπων που γεμίζει τους δρόμους και τα στέκια της καθ’ όλη τη διάρκεια του πανεπιστημιακού έτους.
Πρωτογνώρισα την Πάτρα μέσα από τις σελίδες του βιβλίου της Αθηνάς Κακούρη, «Τα Πριμαρόλια». «Πριμαρόλι» λεγόταν το πλοίο που πρώτο φόρτωνε σταφίδα από την Πάτρα για το λιμάνι του Λίβερπουλ και άλλα ευρωπαϊκά λιμάνια, κι έτσι έπιανε την καλύτερη τιμή, την εποχή γύρω στο 1890, τότε που, μετά από μια μεγάλη καταστροφή που είχε πέσει στους γαλλικούς αμπελώνες, η ελληνική σταφίδα ήταν περιζήτητη στην ευρωπαϊκή αγορά. Ένα υπέροχο βιβλίο, μια μοναδική ματιά σε μια ιστορική στιγμή του παρελθόντος μας και της εθνικής μας κακοδαιμονίας.
Πρώτη φορά στην Πάτρα, πρώτη μου βόλτα στην Αγίου Νικολάου, τον κεντρικό κάθετο πεζόδρομο (κατά ένα μέρος) της Πάτρας, που ξεκινάει από την ομώνυμη προβλήτα μέχρι τα σκαλάκια που οδηγούν στην Άνω Πόλη, μήνα Οκτώβρη. Η μέση ηλικία των ανθρώπων που τη γέμιζαν ασφυκτικά... το ήμισυ της δικής μου. Πρωτοετάκια του πανεπιστημίου με τη φανταστική ηλικία των 17 ετών, μέχρι παλαίμαχους του είδους που πλησίαζαν τα 26. Πανταχού παρούσα μέσα μου, όμως, θέριεψε μια ευεξία, μια όρεξη για ζωή, που εξαφάνισε προβλήματα, πόνους αρθρώσεων, παραπανίσια κιλά. Μαγικά κι αιφνίδια η νεανική αύρα όλων αυτών των παιδιών με μετουσίωσε σε νέα δυνατή κι ωραία. Ή τουλάχιστον έτσι ένιωσα.
Έκτοτε, αυτό βιώνω κάθε φορά που κατεβαίνω στην Πάτρα. Πάντα τους μήνες του φοιτητικού έτους. Τότε που η πόλη φορά το νεανικό της πρόσωπο κι ανασταίνεται. Με τους δρόμους της γεμάτους ζωή και κίνηση μέχρι το πρωί, με τα υπέροχα κουτούκια, τα μεζοδοπωλεία, τα καφωδεία, τα μπαράκια, τις πλατείες, τα σκαλάκια της, από τις επάλξεις του Κάστρου και το Αλσύλλιο, μέχρι την προκυμαία, το Θεατράκι, τη μαρίνα και το φάρο της να πάλλονται από καλή ενέργεια. Με αποκορύφωμα όλης αυτής της ζωντάνιας την περίοδο του καρναβαλιού. Τότε που η πόλη ολόκληρη, από την Τσικνοπέμπτη μέχρι το βράδυ της τελευταίας Κυριακής της Αποκριάς που καίγεται ο Βασιλιάς Καρνάβαλος, μετατρέπεται σε πρωτεύουσα του κεφιού.
Όμως η Πάτρα, εκτός από βασίλισσα του καρναβαλιού και νεανική κυψέλη κατά τους μήνες του πανεπιστημιακού έτους, είναι και μια πόλη με ιστορία, μνημεία, πλατείες, εκκλησίες και αρχιτεκτονικά στοιχεία, που την κάνουν πολύ ενδιαφέρουσα, αλλά και σημείο εκκίνησης για πολλές εκδρομές στην πανέμορφη φύση που την περιβάλλει και όχι μόνο...
Παραλία της Καλογριάς
Μια πόλη... Άνω Κάτω
Καταρχήν η Πάτρα χωρίζεται σε δύο μέρη: την Άνω και την Κάτω πόλη. Η Άνω πόλη αποτελεί τον παλαιότερο πυρήνα της γύρω από το φρούριο και τους δυτικούς πρόποδες του Παναχαϊκού, ενώ η Κάτω πόλη, χτισμένη δίπλα στη θάλασσα μεταξύ των ποταμών Γλαύκο και Χάραδρο, εξελίχθηκε το 19ο αιώνα, τότε που η αστική κοινωνία της συνδέθηκε άμεσα με το λιμάνι της στον Πατραϊκό κόλπο, την εποχή που το σταφιδεμπόριο άνθιζε στην περιοχή. Τα δύο αυτά μέρη ενώνονται με σκάλες. Εδώ, ανάμεσα στην Κάτω και την Άνω πόλη, γύρω και πάνω στις σκάλες, μέσα στα στενάκια και τους γύρω δρόμους η ζωή ξεκινά μετά τις 10 μ.μ. και σβήνει σιγά σιγά με τα πρώτα χρώματα της χαραυγής, τότε που ο νεανικός πληθυσμός, που ξενυχτάει γιορτάζοντας τη ζωή και τα νιάτα του, πηγαίνει σιγά σιγά για ύπνο... ή ενίοτε και στο Πανεπιστήμιο ή τα ΤΕΙ.
Πάνω από τις σκάλες, το Κάστρο της Πάτρας, κτισμένο από τον Ιουστινιανό το 551 μ.Χ., το Αλσύλλιο (η καλύτερη πρόταση για ηλιοβασίλεμα με θέα σ’ όλη την Πάτρα μέχρι τη Γέφυρα του Ρίου, την Παλιοβούνα απέναντι και τον ήλιο να χάνεται πίσω από την Κεφαλλονιά), το Αρχαίο Ωδείο παλαιότερο του Ηρωδείου, το αρχαίο Αμφιθέατρο, οι ρωμαϊκοί τάφοι, το Παλιό Δημοτικό Νοσοκομείο, έργο του αρχιτέκτονα Ch. E. Hansen, που σήμερα είναι το Πολιτιστικό Πολυκέντρο της Πάτρας, το αρχαίο Θέατρο-Στάδιο, στο οποίο ακόμη γίνονται ανασκαφές, το Χαμάμ, που κτίστηκε επί των Ενετών (1400 μ.Χ.) και λειτουργεί μέχρι σήμερα, το μεγαλοπρεπή ναό του Παντοκράτορα, τα Ψηλά Αλώνια την πλατεία-μπαλκόνι της Πάτρας, τα πάρκα, τα Ρωμαϊκά Νυμφαία και πολλά υπέροχα νεοκλασικά σπίτια, φοβερά μπαράκια κ.ά.
Ρωμαϊκό Ωδείο: στα σύνορα της παλιάς με τη νέα πόλη σηματοδοτεί τη χιλιάδων χρόνων ιστορία της.
Το κέντρο της Κάτω πόλης χωρίζεται από έξι βασικούς οδικούς άξονες που τη διασχίζουν απ’ άκρη σ’ άκρη (Αγίου Ανδρέα, Ρήγα Φεραίου, Μαιζώνος, Κορίνθου, Κανακάρη, Καραϊσκάκη), τις οποίες τέμνουν κάθετα όλοι οι δρόμοι που αρχίζουν από την παραλία και τελειώνουν στα σκαλάκια που οδηγούν στην Άνω και αποτελούν συγχρόνως το εμπορικό κέντρο της πόλης.
Εδώ και οι δύο πιο hot πλατείες της πόλης. Η Αγίας Όλγας, σημείο συνάντησης για όλα τα πρωτοετάκια και όχι μόνο, έχει φιλοξενήσει κάτω από τη σκιά των δένδρων της, τις ηλιόλουστες ημέρες, μνημειώδεις παρτίδες τάβλι.
Δεύτερη αλλά πρώτη σε μέγεθος και σπουδαιότητα, η πλατεία Αγίου Γεωργίου, καρδιά της πόλης, κέντρο του καρναβαλιού και της πολιτιστικής κίνησης με το πανέμορφο Θέατρο Απόλλων, έργο του Τσίλλερ το 1872, υπέροχα νεοκλασικά αρχοντικά, την παλιά αγορά με τις στοές και τα δύο πανέμορφα σιντριβάνια από χυτοσίδηρο που τη στολίζουν. Από εδώ ξεκινούν και τα σκαλάκια της Γεροκωστοπούλου, σημείο που, όπως και ο πεζόδρομος της Ραδινού, αποτελούν την πιο θορυβώδη πρόταση για διασκέδαση στην πόλη.
Αγγλικανική Εκκλησία
Λίγο πιο πέρα, στην άκρη της πόλης, ο πεζόδρομος της Τριών Ναυάρχων, με τα πιο φινετσάτα εστιατόρια, μεζεδοπωλεία και καφέ, με τις νερατζιές του να μοσχολοβολάνε την άνοιξη, καταλήγει στο νέο φάρο, ενώ σε απόσταση αναπνοής είναι ο ναός του Αγίου Ανδρέα, πολιούχου της πόλης, κτισμένος δίπλα στο πηγάδι, που παλιά ήταν πηγή και μαντείο της θεάς Δήμητρας.
Για ουζομεζέδες, θαλασσινά, τσάρκα δίπλα στη θάλασσα και χάζεμα σκαφών, η Ηρώων Πολυτεχνείου με τη μαρίνα, το Θεατράκι και στη συνέχεια την πλαζ του ΕΟΤ είναι ό,τι πρέπει για ηλιοβασιλέματα.
Για χάραμα, πάλι, ιδανική είναι η προβλήτα του Αγίου Νικολάου. Μετά τα ξίδια και τις φούμες τι καλύτερο από το φρέσκο θαλασσινό αεράκι, τη φλογάτη γάζα της αυγής (ά ρε Βάρναλη, αθάνατε) για να καθαρίσουν κεφάλι και πνευμόνια λίγο πριν τα βήματά σας σας σύρουν μέχρι το κρεβάτι για τον καθιερωμένο πρωινό-μεσημεριανό ύπνο! Άντε κι η νύχτα πάλι δικιά μας είναι.
Για όσους διαθέτουν ΙΧ ή μπορούν να καβατζωθούν σε κάποιον που διαθέτει, λίγο μακρύτερα, παρά θιν’ αλός, στο κοσμοπολίτικο Ρίο, από τη μια, και τα Βραχνέικα με τις φοβερές ταβέρνες και τα μεζεδοπωλεία, από την άλλη, γίνεται το αδιαχώρητο.
Ορμητήριο για παντού
Η Πάτρα είναι η τρίτη σε μέγεθος πόλη της Ελλάδας, λιμάνι και πύλη της προς τη Δύση και απέχει 216 χλμ. από την Αθήνα. Πρωτεύουσα της Αχαΐας και σε τόσο στρατηγική θέση, που προσφέρεται για πλήθος αποδράσεων. Μια ωραία επίσκεψη, επίσης, είναι το Άνω Καστρίτσι, ένα χωριό με υπέροχη θέα, νερά και ταβέρνες, λίγο πιο πάνω από το Πανεπιστήμιο της Πάτρας. Σε απόσταση μέχρι μια ώρα ο Βιότοπος της Στροφιλιάς και του Κοτυχίου με το υπέροχο κουκουναρόδασος και τις αμμοθίνες της παραλίας της Καλόγριας ή πιο ηπειρωτικά τα Τριπόταμα της Αχαΐας.
Περνώντας τη Γέφυρα του Ρίου, η Ναύπακτος (με τον Εύηνο λίγο πιο μέσα προκλητικά υπέροχο για ράφτινγκ ή καγιάκ), το Μοναστηράκι, η Βασιλική και συνεχίζοντας Γαλαξίδι και Δελφοί. Ή, πηγαίνοντας δυτικά, οι παραλίες της Μακείνιας, της Βλυχάδας και το Μεσολόγγι.
Από το Διακοφτό ο οδοντωτός σιδηρόδρομος μέσα από μια εκπληκτική διαδρομή μάς ανεβάζει στη μοναδική Ζαχλωρού ή συνεχίζοντας στα πιο κοσμοπολίτικα Καλάβρυτα.
Σε απόσταση μέχρι δύο ώρες, κόβοντας από τη Χαλανδρίτσα, ένα πολύ ωραίο χωριό-δείγμα της λαϊκής αρχιτεκτονικής της περιοχής με σπίτια από πετροπελεκητάδες Κλουκινοχωρήτες ή Αγιοβαρβαρίτες, εύκολα φθάνουμε στο Χιονοδρομικό Κέντρο του Χελμού, τα Σπήλαια των Λιμνών, το Πλανητέρο με τα γάργαρα νερά, ή την Κλειτορία. Ή πάλι, συνεχίζοντας νότια από την Πάτρα, τη δυτική κόστα, τα λουτρά του Καϊάφα, η Αρχαία Ολυμπία και μπαίνοντας πιο μέσα, ανάμεσα στην Αχαΐα και την Αρκαδία, ο Λάδωνας και η τεχνητή λίμνη του. Τώρα, αν το κορμάκι σας, ζητάει ντε και καλά καράβι-μπουρού- γλάρους, η Ιθάκη και η Κεφαλονιά είναι σε απόσταση αναπνοής, ενώ η Βενετία για γερά βαλάντια, αν έχει ξεπλημμυρίσει, είναι η επιτομή της ρομαντζάδας.
Η πρωτεύουσα του κεφιού
Οι αποκριάτικες εκδηλώσεις ξεκινούν από την Τσικνοπέμπτη με γλέντια, στολισμούς, εικαστικές εκθέσεις, θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες, δρώμενα στους δρόμους και στις πλατείες. Καρναβάλι για τα παιδιά, παιχνίδια του Κρυμμένου Θησαυρού, αποκριάτικους χορούς, Μπουρμπούλια, νυχτερινή παρέλαση το Σάββατο, μεγάλη παρέλαση την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς και τελειώνουν με το κάψιμο του βασιλιά Καρνάβαλου, την τελετή λήξης και την απονομή των βραβείων.
Αν δεν έχετε φροντίσει να κλείσετε εγκαίρως δωμάτιο, τότε φροντίστε να βρείτε ό,τι πιο κοντινό σε ξάδελφο −ανίψι, κουμπάρο, τέταρτο αδελφό− ή της κουνιάδας του περιπτερά της γειτονιάς σας, δεν έχει σημασία, αρκεί να σπουδάζει στην Πάτρα. Αυτές τις ημέρες τα απανταχού της Πάτρας και των περιχώρων της φοιτητικά σπίτια, γκαρσονιέρες, στούντιο ακόμη και σε μέγεθος λουτροκαμπινέ, κατακλύζονται από φίλους, φίλους φίλων, συγγενείς και μη, που καβατζώνουν μια γωνιά, έστω και καθιστοί, για ένα γρήγορο ύπνο-λιποθυμία μέχρι το επόμενο ξεφάντωμα.
Κείμενο & Φωτογραφίες: Έρρικα Πελωριάδου
