«Αυτό που χρειάζεται να φέρετε μαζί σας είναι η όρεξη για περιπέτεια» μας συμβουλεύει ζωηρά o Γιάννης Κοφινάς, πρόεδρος του σπηλαιολογικού ομίλου Ταϋγέτου-Πάρνωνα «Ο Ποσειδών»...
...από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής, λίγο πριν καθορίσουμε την ώρα και το σημείο συνάντησης για την επομένη. Ξεκινάμε, λοιπόν, μαζί με το Δημήτρη, σύντροφο στη ζωή και στα ταξίδια, ως σχοινοσύντροφοι αυτή τη φορά, για το ραντεβού μας στο βάραθρο «του Λυκούργου» στους Δολούς τον μεσσηνιακού δήμου Αβίας αναζητώντας υπόγειες περιπέτειες...
Πώς θα πάμε:
Φτάνουμε στην Καλαμάτα και παίρνουμε το δρόμο για Καρδαμύλη. Στο χωριό Σταυροπύργιο κατεβαίνουμε δυτικά προς τη θάλασσα, περνάμε το δδ Δολών και φτάνουμε στο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, πάνω από το οποίο βρίσκεται το σπηλαιοβάραθρο.
Προσκύνημα στο μοναδικό τοπίο και στον Άγιο (πριν τη κατάβαση)
Παιχνίδι ή Γολγοθάς η κατάβαση των 26 μ.;
Ανακαλύπτοντας τους θησαυρούς του υπόγειου μυθικού παλατιού
Στην κάθετη ανάβαση, τα ζόρια...
Βασιλόπιτα από αλμύρα
Απαραίτητες προϋποθέσεις για τη δραστηριότητα
Ο Σπηλαιολογικός Σύλλογος
Προσκύνημα στο μοναδικό τοπίο και στον Άγιο
Η μεσσηνιακή γη έχει ξεκινήσει και φορά τα καλά της για να υποδεχτεί την άνοιξη. Πολύχρωμα λουλούδια, με την ίριδα (τον άγριο μοβ κρίνο) να κυριαρχεί, σε φόντο πράσινο. Πίσω μας ο Ταΰγετος με πασπαλισμένες τις κορυφές από το χιόνι παλεύει να ξεφορτωθεί το χειμώνα. Μπροστά μας στον ανοιχτό ορίζοντα η θάλασσα χαρίζει το απέραντο θαλασσί της στην ανοιξιάτικη φύση μέχρι να πάρει πρωταγωνιστικό ρόλο το καλοκαίρι πια. Στο βάθος δεξιά δεσπόζει η Καλαμάτα, αρχόντισσα του Μεσσηνιακού κόλπου. Υπέροχες εικόνες από την πανοραμική θέα που χαρίζει το σημείο, λες και η φύση τούτη την ώρα έχει βάλει τα δυνατά της να είναι πιο όμορφη από ποτέ για να μην την εγκαταλείψουμε και βυθιστούμε στα σπλάχνα της μάνας γης.
Γύρω η άνοιξη φουντώνει και πλανεύει!
Τέτοιες σκέψεις γυρνάνε στο μυαλό μας καθώς ο Γιάννης Κοφινάς, ο Κώστας και ο Σταύρος Ξυδέας και ο Αντώνης Κοιλάκος, μέλη του σπηλαιολογικού ομίλου, ετοιμάζουν στην άκρη του δρόμου τον εξοπλισμό γι’ αυτό το πρωτόγνωρο βάφτισμά μας.
Ολόσωμη φόρμα εργασίας, ζώνη, καταβατήρες, φρένα χειρός και κοιλιάς, κράνη, φακούς, σάκους, σκοινιά, φωτογραφικές μηχανές, νερό και κάτι για να τσιμπήσουμε. τα ζωνόμαστε και κατευθυνόμαστε στο σπήλαιο που απέχει 50 μ. από τον κεντρικό δρόμο. Στα δεξιά μας ένα παλιό στενό καλντερίμι, που δύσκολα διακρίνεται κάτω από τη χλόη, οδηγεί στο μικρό όμορφο βυζαντινό εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου με ιστορική αξία, που στέκει ακριβώς δίπλα στο δρόμο.
Το προσκύνημα στο ιστορικό βυζαντινό εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου λίγο πιο κάτω από το σπηλαιοβάραθρο επιβάλλεται.
Το εγχείρημα όσο να ‘ναι να κατέβουμε 26 μέτρα από την επιφάνεια της γης για πρώτη φορά φαντάζει παράτολμο. Ένα προσκύνημα, λοιπόν, στη χάρη του Αγίου μάς δίνει λίγο περισσότερο θάρρος. Ανηφορίζουμε λίγο και ιδού μπροστά μας σαν τεράστιο στόμα η είσοδος του βάραθρου ανάμεσα σε βράχια με χαμηλή βλάστηση. Τα σκοινιά έχουν περαστεί από τις ασφάλειες αποτελώντας «τον ομφάλιο λώρο της μάνας γης που θα μας κρατά δεμένους και ασφαλείς για το ταξίδι στα σπλάχνα της» μας λέει με νόημα ο πρόεδρος.
Παιχνίδι ή Γολγοθάς η κατάβαση των 26 μ.;
«Σχοινί ελεύθερο» φωνάζει ο Σταύρος που κατέβηκε πρώτος. Ο Γιάννης ελέγχει τον εξοπλισμό, υπενθυμίζει τα απαραίτητα και, με τα χέρια στον καταβατήρα, τα πόδια να βεντουζάρουν στην αρχή στα τοιχώματα και το κυριότερο με το Γιάννη για σχοινοσύντροφο, με παράλληλες γραμμές σχοινιών αρχίζουμε να βυθιζόμαστε στο βάραθρο, που σταδιακά το πλάτος του αυξάνει. Είναι το σημείο που το υπόγειο αυτό ρήγμα έχασε τα ευαίσθητα πετρώματα από την οροφή και αποκαλύφθηκε το στόμιο, για να μας δίνει την ευκαιρία να εισερχόμαστε στη σκοτεινή αγκαλιά της γης. Το σκοτάδι από κάτω προκαλεί φόβο στον άπειρο, αλλά ταυτόχρονα ασκεί και μια γοητεία για το τι κρύβεται πίσω από αυτό. Ο σχοινοσύντροφος, απαθανατίζει τις γκριμάτσες του νεοβαφτιζόμενου στην αθλητική σπηλαιολογία, τις άχαρες κινήσεις και το φόβο της απειρίας, ενώ το μυαλό και το σώμα είναι συγκεντρωμένα στις κινήσεις που πρέπει να γίνουν για την καταρρίχηση. Για κείνον που κινείται με μαεστρία η κατάβαση μοιάζει παιχνιδάκι, για τον αρχάριο μάλλον... Γολγοθάς. Η αλλαγή, δηλαδή η μετάβαση από σχοινί σε σχοινί με τη μεσολάβηση κρίκου σε βράχο που εξέχει και τοποθετείται για να μην τρίβεται αυτό, λίγο πιο κάτω, στέφεται με επιτυχία, παρά το άγχος του πρωτάρη. Λίγο ακόμα και πατάμε τα πόδια μας στην πρώτη αίθουσα του σπηλαίου! Προς τα πάνω η είσοδος μοιάζει πια με μια μικρή εστία φωτός.
Η σχοινοσυντροφιά είναι αυτή που μετράει σε τέτοιες περιπέτειες και είχαμε την καλύτερη!
Ανακαλύπτοντας τους θησαυρούς του υπόγειου μυθικού παλατιού
Η σάρα από πέτρες στο κεκλιμένο επίπεδο που πατάμε, οι οποίες είναι πεσμένες από την οροφή από τους γεωλογικούς χρόνους που πέρασαν, κάνει λίγο δύσκολη την κίνησή μας, όχι όμως ακατόρθωτη. Τριγύρω σκοτάδι που σπάει από τους φακούς που έχουμε στα κράνη μας. Κατεβαίνει και η επόμενη σχοινοσυντροφιά και ξεκινάμε να διασχίσουμε 300 μ. διαδρόμων και αιθουσών στα σπλάχνα της γης. Τριγύρω σταλακτίτες και σταλαγμίτες όλων των σχημάτων. Κόκκινοι, άσπροι, διαφανείς. Μια πανδαισία μορφών, συνδυασμών και χρωμάτων. Και να σκεφτεί κανείς ότι χρειάστηκαν αιώνες για να σχηματιστούν. Αλλά έτσι είναι το καλό πράγμα αργεί να γίνει! Το σκηνικό θυμίζει γνωστά αξιοποιημένα σπήλαια, όμως εδώ δεν είσαι απλώς επισκέπτης είσαι εξερευνητής! Άλλη εμπειρία! Πόσο μάλλον όταν ανακαλύπτεις ένα σπήλαιο για πρώτη φορά, αποστολές στις οποίες είναι ταγμένα τα μέλη του ομίλου. Ευτυχώς που υπάρχουν και αυτοί οι άνθρωποι να αναδείξουν αυτούς τους άγνωστους θησαυρούς της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Καθ’οδόν σταματάμε και περιεργαζόμαστε το μυστηριώδη διάκοσμο, πάντα με προσοχή. Περίεργοι σχηματισμοί σαν μπουκλάκια που αψηφούν τη βαρύτητα στην οροφή τραβούν το βλέμμα μας. «Ελικτίτες» μας πληροφορεί ο Γιάννης, τερτίπια του δημιουργού συμπληρώνουμε εμείς.
Ένα ταξίδι εκεί κάτω ανεβάζει την αδρεναλίνη και βεβαιώνει πως όποιος θέλει να ζει πω στη γη ποτέ δεν πλήττει...
Στα ενδότερα δώματα μάς καλωσορίζουν οι μόνιμοι χειμερινοί θαμώνες του σπηλαίου. Νυχτερίδες κρεμασμένες ανάποδα βρίσκονται σε βαθύ ύπνο ακόμα και προσέχουμε να μην τις ενοχλήσουμε, σύμφωνα με τις υποδείξεις και τους κανόνες αυτού του παιχνιδιού. Αν ξυπνήσουν από συνεχείς επισκέψεις απρόσεκτων, τότε το αποθεματικό των δυνάμεών τους θα εξαντληθεί και θα πεθάνουν πριν τον ερχομό της άνοιξης και των εντόμων που θα ξεκινήσουν εντυπωσιακά το φιλτράρισμα της ατμόσφαιρας. Οι διάδρομοι στενεύουν και ο Αντώνης μάς εφιστά την προσοχή να μην τραυματίσουμε τον εύθραυστο διάκοσμο. «Η έλλειψη σταγονορροής σε κάποια σημεία δείχνει ότι αυτές οι αίθουσες γερνούν», μας ενημερώνουν τα μέλη του συλλόγου. Σε κάποια σημεία χρειάζεται να επιστρατεύσουμε τις αναρριχητικές μας ικανότητες για να συνεχίσουμε. Αλλού πάλι πρέπει να κινηθούμε με την πλάτη κολλημένη στα τοιχώματα και με αντιστήριξη στους σχηματισμούς ακριβώς απέναντί μας, καθώς μεσολαβούν βαθιά χαντάκια. Περπάτημα, αναρρίχηση και μετά... έρπειν.
Το σκαρφάλωμα θέλει προσοχή
Πλησιάζοντας στην τελευταία αίθουσα σε κάποια σημεία σερνόμαστε σαν φίδια για να προχωρήσουμε. Ένα στενό πέρασμα ακόμα και ιδού η αποκάλυψη. Ένα μυθικό παλάτι! Τεράστιοι λευκοί κρυστάλλινοι σταλαγμίτες σαν κίονες στο χώρο μας ταξιδεύουν σε άλλη διάσταση. Κρυστάλλινη βροχή κρέμεται από την οροφή, που λαμπιρίζει με το φως από τα κράνη δημιουργώντας μια υποβλητική ατμόσφαιρα. Νομίζεις ότι κάπου είναι κρυμμένα νεράιδες και ξωτικά και όπου να ‘ναι θα ξεπεταχτούν. Δεν ξέρουμε πού να πρωτοκοιτάξουμε τι να πρωτοαπαθανατίσουμε από το θαύμα των υπόγειων φυσικών και χημικών διεργασιών της φύσης. Υποκλινόμαστε μπροστά στην καλλιτεχνική δεινότητά της. Και να σκεφτεί κανείς ότι αυτό το θησαυροφυλάκιο παραλίγο να γίνει χαβούζα της Καλαμάτας!
Αξίζει το κόπο να φτάσεις εδώ κάτω!
«Αυτή η ποικιλία και η πληρότητα σε σπηλαιόθεμα (διάκοσμο) είναι που καθιστά αυτό το σπήλαιο αξιόλογο, όπως είχε εκτιμήσει και η νονά του σπηλαίου και μητέρα της σπηλαιολογίας της Ελλάδας, η αείμνηστη Άννα Πετροχείλου» μάς εξηγεί ο Γιάννης, καθώς έχουμε πάρει το δρόμο της επιστροφής. «Αν σταθείτε ακίνητοι στο χώρο και κλείσετε το φακό, θα ακούσετε την καρδιά σας» μας προτρέπει ο Σταύρος. Στο πλήρες σκοτάδι το μόνο που αισθανόμαστε είναι την υγρή ανάσα της γης που βρίσκεται σταθερά στους 16οC όλο το χρόνο και πράγματι ακούμε την καρδιά μας να πάλλεται ρυθμικά με μικρά διαλείμματα από το άκουσμα των σταγόνων στα γκουρ (γούρνες στις μικρές λίμνες)!
Στην κάθετη ανάβαση, τα ζόρια...
Στο μόνιμο σκοτάδι ο χρόνος σταματά. Αντιλαμβανόμαστε ότι οι ώρες έχουν περάσει, όταν το στομάχι αρχίζει να διαμαρτύρεται. Ο Γιάννης προνοητικός και πιστός στη μεσσηνιακή γαστρονομία μάς κερνά μανιάτικο λαλάγγια και καλαματιανό παστέλι για να ξεγελάσουμε την πείνα μας αλλά και να αναπληρώσουμε τις δυνάμεις για την κάθετη τεχνική ανάβαση. Αποχαιρετάμε τον υπόγειο παλάτι και σκαρφαλώνουμε χρησιμοποιώντας τα ζουμάρ (φρένα χειρός και ζώνης) αυτή τη φορά. Μυαλό και σώμα σε πλήρη εγρήγορση, ενώ ταυτόχρονα η αδρεναλίνη βρίσκεται στα ύψη. Με υπομονή ο Γιάννης με βοηθά ακόμα και όταν αδυνατώ να απασφαλίσω τον αναβατήρα για να κάνω αλλαγή. «Το σπηλαιολογικό σχοινί έχει διάμετρο 10,5 χιλιοστά και αντοχή σε βάρος μέχρι 3.000 κιλά, είναι πανίσχυρα» υπενθυμίζει ο σχοινοσύντροφος και παίρνοντας θάρρος τελικά τα καταφέρνω. «Με την κατάλληλη εξάσκηση και ειδική εκπαίδευση θα πετάς, μην απογοητεύεσαι» συμπληρώνει. Καθώς πλησιάζουμε το άνοιγμα, το φως ενοχλεί τα μάτια, που είχαν συνηθίσει στο σκοτάδι.
Καταϊδρωμένοι, με την ικανοποίηση ζωγραφισμένη στο πρόσωπό μας να δηλώνει ότι άξιζε τον κόπο, πατάμε τα πόδια μας, μετά από έξι ώρες, στην επιφάνεια της γης! Στην παρέα καλωσορίζουμε το κο Λυκούργο Γαϊτανάρο, στον οποίο ανήκε το κτήμα όπου βρίσκεται το ομώνυμο σπήλαιο μέχρι που το δώρισε στην κοινότητα με την επιθυμία να αναδειχθεί. Καθώς το τοπίο παίρνει τα χρώματα του δειλινού, συμφωνούμε όλοι πόσο ανεξάντλητες είναι οι ομορφιές της Ελλάδας σε όλα τα επίπεδα.
Η πανέμορφη ίριδα στολίζει μοναδικά την επιφάνεια της ανοιξιάτικης μεσσηνιακής γης!
Φεύγοντας, αναγεννημένοι από τη μήτρα της μάνας γης και προσπαθώντας να συνειδητοποιήσουμε τη μαγική εμπειρία, σκεφτόμαστε ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι πράγματι άξιοι και έχουν το γονίδιο της τόλμης στο αίμα. Ασυναίσθητα σιγοψυθιρίζουμε το τραγούδι του Δ. Μπάση: «Η ζωή συγχωρεί τους τολμηρούς και τις αξίες...» Έχει έδρα την πανέμορφη και ιστορική Σπάρτη και γραφεία στην Αθήνα στη λεωφόρο Ηλιουπόλεως 74, Υμηττός 17236. Περιοχή κύριας δράσης είναι οι μεγάλες ασβεστολιθικές οροσειρές Ταΰγετος και Πάρνων, αλλά πραγματοποιεί σπηλαιολογικές αποστολές στη χώρα μας και στο εξωτερικό. Εκτός από την εξερεύνηση σπηλαίων και βαράθρων εξερευνά ποταμούς και φαράγγια. Κύριος σκοπός είναι η προστασία των σπηλαίων και φαραγγιών, καθώς γενικότερα και του περιβάλλοντος. Μάχη για τη προστασία του Ταϋγέτου δίνουν με πυροσβέσεις και χρήση ειδικών οχημάτων που διαχειρίζονται οι ομάδες εθελοντών του ομίλου στην περιοχή του δήμου Λεύκτρου. Η συμβολή του ομίλου στα 6 έτη δράσης είναι τεράστια. Ανάμεσα σε πολλά άλλα έχουν καταγραφεί και εξερευνηθεί περίπου 500 σπήλαια με εξερευνητικές αποστολές, 300 στην οροσειρά του Πάρνωνα και 200 στου Ταΰγετου. Από εμάς συγχαρητήριακαικαλή συνέχεια στο μεγάλο και αξιοζήλευτο έργο σας!
Η εκδρομή κλείνει φαντασμαγορικά με την κοπή της πίτας του ομίλου στο ενάλιο σπήλαιο Βατσινίδι στην Καρδαμύλη. Μέσα από τα τιρκουάζ νερά αναδύεται τετραμελής ομάδα σπηλαιοδυτών του ομίλου με την πίτα ανά χείρας! Μοναδικό θέαμα!
Απαραίτητες Προϋποθέσεις:
Όποιος φυσιολάτρης επιθυμεί να μυηθεί στην αθλητική σπηλαιολογία και να ζήσει μοναδικές υπόγειες εμπειρίες χρειάζεται να ξέρει ότι, εκτός από την επιθυμία για δράση στη φύση και αγάπη προς αυτή, απαιτούνται καλή φυσική κατάσταση και ειδική εκπαίδευση. Ως προς το τελευταίο θα σας βοηθήσει ο Σπηλαιολογικός Όμιλος Ταϋγέτου-Πάρνωνα «Ο ΠΟΣΕΙΔΩΝ».
Έχει έδρα την πανέμορφη και ιστορική Σπάρτη και γραφεία στην Αθήνα στη λεωφόρο Ηλιουπόλεως 74, Υμηττός 17236. Περιοχή κύριας δράσης είναι οι μεγάλες ασβεστολιθικές οροσειρές Ταΰγετος και Πάρνων, αλλά πραγματοποιεί σπηλαιολογικές αποστολές στη χώρα μας και στο εξωτερικό. Εκτός από την εξερεύνηση σπηλαίων και βαράθρων εξερευνά ποταμούς και φαράγγια. Κύριος σκοπός είναι η προστασία των σπηλαίων και φαραγγιών, καθώς γενικότερα και του περιβάλλοντος. Μάχη για τη προστασία του Ταϋγέτου δίνουν με πυροσβέσεις και χρήση ειδικών οχημάτων που διαχειρίζονται οι ομάδες εθελοντών του ομίλου στην περιοχή του δήμου Λεύκτρου. Η συμβολή του ομίλου στα 6 έτη δράσης είναι τεράστια. Ανάμεσα σε πολλά άλλα έχουν καταγραφεί και εξερευνηθεί περίπου 500 σπήλαια με εξερευνητικές αποστολές, 300 στην οροσειρά του Πάρνωνα και 200 στου Ταΰγετου. Από εμάς συγχαρητήριακαικαλή συνέχεια στο μεγάλο και αξιοζήλευτο έργο σας!
Website: www.speleoclubposeidon.gr
Κείμενο & Φωτογραφίες: Αργυρώ Αθανασοπούλου & Γιάννης Κοφινάς
